તારા વગર તો હું એવી છું, વહાલમ, જેમ બારણાં વિનાની બારસાખ,
હોવાનો અર્થ જ હું ખોઈ બેસું સાવ જ એ પહેલાં તું આવવાનું રાખ.

કિલ્લાએ પહેરેલી સદીઓની હવ્વડ આ ઇંતજારી રાખી કબૂલ,
જોજે તું, કાળથીય પહેલાં ન થઈ જાયે રાંગ તણી ઈંટ ઈંટ ધૂળ;
આડેધડ ઊગેલાં બાવળિયાં વચ્ચે પણ ખીલ્યું છે એક વનફૂલ,
ખરી ખરી ફરી ફરી મ્હોરે છે એમ જાણી આ ભણી કરશે તું આંખ.
વહાલમ! વેળાસર આવવાનું રાખ.

એક પછી એક ઋતુ બદલાતી જાય, મારી બારમાસી મોસમ છે તું,
આવે ને જાય કંઈ કેટલુંય અંદર પણ અણછૂઈ અણોસરી છું હું;
એક તારી ચડાઈમાં મારી વડાઈ, બીજા સઘળામાં જૌહરની લૂ,
તારે ખાતર હું ઇતિ-હાસ થઈ પથરાઈ, છે તને વાંચવાની ધાખ?
વહાલમ! એકદા તો આવવાનું રાખ.

– વિવેક મનહર ટેલર
(૨૨-૦૯-૨૦૨૦)

વનફૂલ… .સોનગઢનો કિલ્લો, ૨૦૨૦

આમ ન રેઢી મેલ,
ગીતની જેમ જ આવી ગઈ છું, પોંખ, ના તું હડસેલ.

વૃંદાવનની કુંજગલીમાં કર્ફ્યુ થયો છે અમલી,
કાયા છોડી પ્રાણ ગયા છે, ફરકે ના એક ચકલી;
સન્નાટાનો ગોવર્ધન પડ્યો છે, ક્યાં છે ટચલી?
ધીમે ધીમે તો પણ પગલી ભરી રહી આ પગલી,
છો ના આવ્યો તું, હું આવી, દુનિયા આઘી ઠેલ.
આમ ન રેઢી મેલ.

હશે ભલે, હું બોલી ગઈ કંઈ, એમાં તે શું આમ
સંગોપી લઈ સરસામગ્રી, કીધા નવા મુકામ?
હું રુઠું એ ઠીક પણ લાગે, તું રીસે ઘનશ્યામ?
સૉરી કહું છું, મન મોટું કર, મોટું છે તુજ નામ.
સાથ જ ગોકુળ, સાથ દ્વારિકા, સમજ જરા, વંઠેલ!
આમ ન રેઢી મેલ.

– વિવેક મનહર ટેલર
(૦૬-૦૪-૨૦૨૦)

થનગાટ… કાન્હા, ૨૦૧૭

ફૂલ સમી તું દૃષ્ટિ ફેંકે, તને મળે ગજરો ઉત્તરમાં*,
રગરગમાં કંઈ મઘમઘ મહેંકે, કહેવું કેમ કરી અક્ષરમાં?

વાણીનો ‘નહીં બનેલ’ સેતુ તારા-મારા કાંઠા વચ્ચે,
એક નજરથી એમ રચાયો, ના સાંધા-ના વાંધા વચ્ચે;
મોઘમના અંતરાયો ઠેકે એક નજર કેવી પળભરમાં!

નહીં લખેલાં વાંચ્યાં કાવ્યો, નહીં રચેલાં ગાયાં ગીત,
નહીં કરેલી થઈ ગઈ પ્રીત, ‘નથી’ હતાં એ ‘છે’ મનમીત;
એક નજરનો જાદુ છે કે પ્રેમ થયો પરગટ પથ્થરમાં.

એક નજરનું રેશમ ઝાલી કરાડ સૌ વિકરાળ ચડીશું,
સહિયારા શ્વાસોના સ્પર્શે સમજણને સંકાશ અડીશું;
ખાધું,પીધું ને રાજ મળે કે હોય ભલે કાંટા જીવતરમાં…
ફૂલ સમી તું દૃષ્ટિ ફેંકે, તને મળે ગજરો ઉત્તરમાં.

– વિવેક મનહર ટેલર
(૦૮-૦૭-૨૦૨૦)

(પુણ્યસ્મરણ: રમેશ પારેખ: ‘ફૂલ સમી હું દૃષ્ટિ ફેંકું, મને મળે ગજરો ઉત્તરમાં’)

જન્મદિવસ પર સુમધુર સ્નેહકામનાઓ, વહાલી વૈશાલી…

મોરપિચ્છની રજાઈ ઓઢો, બંધ કરી દ્યો આંખ્યું,*
અમે તમે પોઢો એ માટે મઢી વીંઝણે જાત્યું,
કાનજી! આ તો પ્રેમ, પ્રેમની વાત્યું!

સરજનહારની લીલા અપરંપારનું એ ઉખાણું,
પાઠ ભજવવા બેઠા એનો, તંઈ જઈને સમજાણું;
સકનભર્યા રે’ દન અમારા, સપનભરી રે’ રાત્યું-
એથી એણે કદી ન પોપચું વાખ્યું.

ચૌદ ભુવનના નાથનું આજે કરવા મળ્યું રખોપુ,
ઉજાગરા ભવભવના લઈને નીંદર બે પળ સોંપું;
હળવા-હળવા શ્વાસના દોરે સપનું આ એક કાંત્યું,
પ્રભુ! અમે પણ ધ્યાન જરા તો રાખ્યું!

– વિવેક મનહર ટેલર
(૦૬-૦૧-૨૦૨૦)

( *પુણ્ય સ્મરણ: શ્રી સુરેશ દલાલ: મોરપિચ્છની રજાઈ ઓઢી તમે સૂઓને શ્યામ, અમને થાય પછી આરામ…)

કાન્હા, મે-૨૦૧૭

ઠાગાઠૈયા મૂકો રામજી, અલબત-શરબત ઠેલો*,
અવર માર્ગ છે સહેલો, મેલો; ખુદની કેડી લે લો.

એની એ ગઝલો ને ગીતો, એનાં એ સૉનેટો,
એક પછી એક કેટલી પંગત? થાળ સદાનો એંઠો;
નિજના મીઠાં-મરચાં વિણ શું થાળ બને અલબેલો?
અવર માર્ગ છે સહેલો, મેલો; ખુદની કેડી લે લો.

વ્યાસ, વાલ્મિકી, હૉમર બોલો કોણે કોને વાંચ્યા?
અવાજ સૌનો નોખો, નોખાં કાવ્યો, નોખી વ્યાખ્યા.
પછી જ પડશે ધારો, પહેલાં તો કોઈ થાયે પહેલો.
અવર માર્ગ છે સહેલો, મેલો; ખુદની કેડી લે લો.

દુનિયાના દરિયેથી જડ્યાં, ફગાવ સઘળાં મોતી,
ડૂબકી દઈને ખુદની ભીતર, એક કંકર દે ગોતી;
કાલે એને ભજશે સૌ, છો આજ તને કહે ઘેલો.
અવર માર્ગ છે સહેલો, મેલો; ખુદની કેડી લે લો.

– વિવેક મનહર ટેલર
(૨૬-૦૬-૨૦૨૦)

(*પુણ્યસ્મરણ: રાવજી પટેલ – ‘ઠાગા થૈયા ભલે કરે રામ! આપણે તો અલબત-શરબત ઊંચું મેલ્યું’)

ખુદની કેડી… …ધ નેક, બ્રુની આઇલેન્ડ, ઓસ્ટ્રેલિયા, ૨૦૧૯

હાથ ફેરવી દે તું માથે, મને કરી દે cool,
હું નાની છું, મારાથી તો થતી રહે છે ભૂલ,
હું છું crazy-fool!

ઘુવડ પેઠે રાત–રાતભર ક્યાં લગ જાગું, બોલ?
જામી ગયેલાં તાળાવાળી મનની પેટી ખોલ;
ઉધઈ-ખાધાં કાગળ- જે કંઈ તું કાઢે એ કબૂલ.
બધું કરી દે ડૂલ, એકમેકમાં થઈએ મશગૂલ.
હું છું crazy-fool!

સો વાતની એક વાત છે, ચણભણ થતી જ રહેશે,
વેલી નાજુક લાગે છો ને, લાખ તૂફાનો સહેશે;
તારો સાથ હશે તો એની ઉપર ખીલશે ફૂલ.
સાથના છે સૌ મૂલ, સાથમાં દુઃખ-દર્દ બધાં વસૂલ.
હું છું crazy-fool!

– વિવેક મનહર ટેલર
(૨૭-૦૪-૨૦૨૦)

*



(ગુપચુપ…. ઑસ્ટ્રેલિયા, ૨૦૧૯)



આઠે પગ ફેલાવી શિકારને ઓક્ટોપસ જે રીતે સઘળી બાજુથી ગ્રહે છે,
તું મને એ રીતે ઝબ્બે કરે છે.

તેં છોડી દીધેલા ગોકુળની ગલીઓમાં જનમોજનમથી હું રાત-દિન ભટકું,
કાંકરી દઈ ફોડશે તું મટકું એ આશામાં સદીઓથી માર્યું નથી મેં એકે મટકુ,
કોક દિ’ તું ચોરીથી આવે, ઉતારે મને છતથી એ ખ્યાલે હું શીકું થઈ લટકું,
કેમ તારું ‘ન હોવું’ મારા આ ‘હોવું’ને ‘ન હોવું’ કરવાને હરપળ મથે છે?
તું મને એ રીતે ઝબ્બે કરે છે.

નાનકડા ઢેફાં પર સ્ટીમરૉલર ફરે ને ઢેફાંના થાય જે, બસ, એ મારા હાલ છે,
રૉલર તો વહી ગ્યું પણ ઢેફું ફરીથી કદી ઢેફું થશે કે નહિ એ જ એક સવાલ છે;
થાય છે કે ખંજર હુલાવી દઉં છાતીમાં, કારણકે દિલ હતું તો આ ધમાલ છે,
જાગતાં તો તું ક્યાંયે છે જ નહીં, ઊંઘમાં પણ સપનામાં કારણ વગર તું વઢે છે…
કોઈ શું આ રીતે ઝબ્બે કરે છે?

– વિવેક મનહર ટેલર
(૦૯-૦૩-૨૦૧૮)

ગોવાની મોસમની ઉઘરાણીના તું વગાડ નહીં વૉટ્સ-એપ પર ઢોલ,
આખ્ખો દરિયો તને મોકલી આપું હું, જરા કુરિયરનું નામ તો તું બોલ.

જાણું છું, મેમાં તો તારે ત્યાં આભેથી લૂના દરિયાઓ વરસે છે,
સમ ખાવા પૂરતુંય સૂરજને ઢાંકે એ વાદળને ધરતીયે તરસે છે;
અહીંયા તો વાદળાંના ધાબળાંની ભીતરની ભીતર એ એવો લપાયો
તડકાનું ટીપુંય પડતું ન આભથી, ભરબપ્પોરે ખોવાયો પડછાયો.
ઉપરથી ઝીણી ઝીણી વાછટ આપી રહી વાયરાને ભીનાં ભીનાં કોલ.
આખ્ખો દરિયો તને મોકલી આપું હું, જરા કુરિયરનું નામ તો તું બોલ.

હીલ્સ્ટેશન પર્વતથી દરિયાના કાંઠા પર પોરો ખાવાને આવ્યું હેઠે,
ને કાંઠાની ડોશીનો મેક-ઓવર થઈ ગયો કુંવારી કન્યાની પેઠે;
આછા વરસાદમાં એક-એક ઝાડપાન નહાઈ-ધોઈ રેડી થઈ ઊભાં,
વાયરાની બૉલપેન લઈ રેતીની નોટબુકમાં લખે છે કોઈ કવિતા.
આવી મોસમ મેં જરી શેર કરી એમાં તું ઈર્ષ્યાની પેટી ના ખોલ.
આખ્ખો દરિયો તને મોકલી આપું હું, જરા કુરિયરનું નામ તો તું બોલ.

– વિવેક મનહર ટેલર
(૦૪-૦૬-૨૦૧૮)

ટિક્ ટિક્ ટિક્ ટિક્ ટિક્ ટિક્ ટિક્
ઘડિયાળના કાંટાની સૌને છે બીક,
પણ હું છું અલગ, મારું નામ પ્લાસ્ટિક

કાલે જ્યાં દરિયો હતો, આજે હિમાલય છે; કચ્છના રણનુંય છે એવું,
સૃષ્ટિમાં કોઈ માટે ક્યારેય સંભવ નથી, છેકથી છેક એમ ને એમ રે’વું,
લોઢું કટાઈ જાય, માણસ ખવાઈ જાય, ચૂકવે છે કાળનું સૌ દેવું,
હું જ એકમેવ છું જે સદીઓની સદીઓ લગ કાળ સામે ઝાલે છે ઝીંક.
કોઈ મને ડારી શકે ન જરીક.

अश्वत्थामा बलिर्व्यासो हनूमांश्च** એમ આઠ ચિરંજીવીની ઉપર,
નવમો હું, અવતારીનોય અવતારી, હું કાળાતીત, અજર-અમર,
મારા સૂરજને કોઈ પશ્ચિમ નથી ને નથી ચાંદને અમાસનો ડર,
મને મારવાનો-ડારવાનો એક જ ઈલાજ–મારા સર્જનને રોકો લગરીક.
મને રિસાઇકલ કરો તો ઠીક.
આટલું સમજી શકો તો નસીબ.

– વિવેક મનહર ટેલર
(૧૪-૧૧-૨૦૧૯)

*

** अश्वत्थामा बलिर्व्यासो हनूमांश्च विभीषणः ।
कृपः परशुरामश्च सप्तैते चिरजीविनः ।
सप्तैतान् संस्मरेन्नित्यं मार्कण्डेयमथाष्टमम् ।
जीवेद्वर्षशतं सोङपि सर्वव्याधिविवर्जितः ॥

(અશ્વત્થામા, બલિ, વેદવ્યાસ, હનુમાન, વિભીષણ, કૃપાચાર્ય અને પરશુરામ આ સાતની ચિરંજીવીમાં ગણના થાય છે. આ સાત સિવાય આઠમા માર્કંડેય ઋષિ છે. આ આઠે પુરુષોનું નિત્ય સ્મરણ કરવાથી સર્વ વ્યાધિઓ દૂર રહે છે અને આયુ સો વર્ષથી ઉપર થાય છે.)

अश्वत्थामा बलिर्व्यासो हनूमांश्च विभीषणः ।
कृपः परशुरामश्च सप्तैते चिरजीविनः ।
सप्तैतान् संस्मरेन्नित्यं मार्कण्डेयमथाष्टमम् ।
जीवेद्वर्षशतं सोङपि सर्वव्याधिविवर्जितः ॥

તારો પ્રેમ અકબંધ ને મારો ચકનાચૂર?
તારો એ સંબંધ પણ મારો તે ફિતૂર?
આ તે કેવું શૂર?

તું કહે છે તારી પ્રીતની તોલે કોઈ ન આવે,
તું કહે એ ભલભલા ઇતિહાસને શરમાવે;
મેં તો કંઈ કર્યું જ નથી, હું પૂછું છું રંકભાવે-
આવી ઉત્કૃષ્ટ પ્રણયકથાનું કેમ ઊડી ગ્યું નૂર?
કોનો હતો કસૂર?

આપણ બંને એમ જ જીવ્યા જાણે કે મનમીત;
પણ શું આપણ એકમેકમાં ઊતર્યા કદી ખચીત્?
હવાય જો પોલાણ ન હો તો બને નહીં સંગીત,
અવકાશ જ નહોતો વચ્ચે કે શું રહ્યાં હરદમ દૂર?
ના જન્મ્યા કો’ સૂર…

– વિવેક મનહર ટેલર
(૧૫-૦૩-૨૦૧૮)

ડાર્લિંગ હરજાઈ મારા!
કેમ એમ કહે છે જે આપ્યું’તું લાસ્ટ યર, એને જ તાજું ગણી, લેવું…?
મારે તો બર્થ ડે પર ગીત જ ખપે ને તેય લેટેસ્ટ, હું કહું સાવ એવું!

નથી મને ઇચ્છા કંઈ સોના-ચાંદી કે પછી ડાયમંડ-પ્લેટિનમના સેટ્સની,
નથી મારે એવીય કોઈ ઇચ્છા, સમજ પ્યારે! બ્રાન્ડેડ કે ફોરેનના ડ્રેસની;
શાને તું ચાંદ-તારા તોડી લાવે ને કરે મારા માટે પર્સનલ ચાંદની?
અજવાળાં ઓલવીને હેપ્પી થવાનું એવી કેન્ડલ, બોલ! મારે શા કામની?
તું કેક આપે, હું ચપ્પુ ચલાવું, આ બર્થ ડેનું આવું તે કેવું?
હવે આથી વધીને શું કહેવું?
મારે તો બર્થ ડે પર ગીત જ ખપે ને તેય લેટેસ્ટ, હું કહું સાવ એવું!

ઑનલાઇન કે મૉલમાં જઈ લાવી શકાય એવી ગિફ્ટોનું કરવાનું શું?
આડે હાથ એ તો ક્યાંક મૂકી દેવાય, વળી તૂટી જાય, ખૂટી જાય વસ્તુ,
કેમ કરી સમજાવું, માય ડિઅર! મારે મન તું જ છો ઘરેણું મારું સાચું;
આપવું જ હો તો જે પરમેનન્ટ રહે એવું, છો ને ના રહે વર્લ્ડ આખું,
હાર્ટમાંથી બે’ક વર્ડ્સ કાઢી ઘડે તું એ ઘરેણું કંઈ હોય જેવું-તેવું?
મારે બીજું કશુંય નથી કહેવું…
મારે તો બર્થ ડે પર ગીત જ ખપે ને તેય લેટેસ્ટ, હું કહું સાવ એવું!

– વિવેક મનહર ટેલર
(૩૦-૩૧/૧૨/૨૦૧૭ – ૦૭/૦૯/૨૦૧૯)

પહેલીવાર માસિકમાં આવેલી દીકરીનો સવાલ અને માએ એને આપેલો જવાબ આપણે જોઈ ગયા. હવે, આ માસિકત્રયી ગુચ્છનું આ આખરી કાવ્ય…

*

મા! મને દાદી કહે છે, દૂર બેસ,
અડકાબોળો ન કર, માથાબોળ નહાઈ લે, આ કેવી આભડછેટ?

માસિકનું આવવું જો ઓળખ હો સ્ત્રીની તો શાને આ આઇ કાર્ડ કાળું?
હરદમ જે વળગીને જીવતી એ સખીઓનો સંગાથ કેમ કરી ટાળું?
બાકીના પચ્ચીસથી અળગા કરીને આ પાંચને હું શાને પંપાળું?
ઈશ્વર કને તો હું રોજરોજ જાતી, હવે કઈ રીતે જાતને હું ખાળું?
આ તો અપમાન, મા! ખુદને હું કઈ રીતે કહું કે લે, આને વેઠ!
મા! મને દાદી કહે છે, દૂર બેસ.

બેટા! તું સાચી છે, કુંડાળે પડ્યો છે દુર્ભાગ્યે દુનિયાનો પગ,
માસિક તો દીવો છે, એ વિના થાય નહીં માતૃત્વ ક્યાંય ઝગમગ;
રગરગમાં ભર્યા એ ઈશ્વરસમીપ જતાં થાતી ન સહેજ ડગમગ,
કહી દેજે સૌને, આ ગૌરવ છે નારીનું, આપવું જ પડશે રિસ્પેક્ટ.
ના બેટા! કોઈથીય અળગી ન બેસ.

– વિવેક મનહર ટેલર
(૨૨-૦૫-૨૦૧૯)

પહેલવહેલીવાર માસિકમાં આવેલી દીકરીએમાને કરેલો સવાલ આપે ગઈ પોસ્ટમાં વાંચ્યો. હવે મા શું જવાબ આપે છે એ જોઈએ:

*

બેટા! તું થઈ હવે મોટી.
બીજું કશું જ નહીં, માસિક આવ્યું છે તને, ફિકર-ચિંતા ન કર ખોટી.

આજ કહું-કાલ કહું, શું કહું-કેમ કહું
હિંમત મારી જ પડી ટૂંકી,
આવી ગઈ આજે અચાનક તું ટાઇમમાં,
ને મા થઈ ટાઇમ હું ચૂકી;
મારી જ આળસ ને મારી જ અવઢવે
તને આજે આ હાલતમાં મૂકી,
તારો આ લાલ રંગ કંઈ નહીં, બસ, મારા માવતર પર પડેલી સોટી.

ભૂલ ગણી, પાપ ગણી, ચોરી-સજા કહી
ક્યાં લગી ખુદને સંતાપશે?
મનેય આવ્યું’તું, તનેય આવ્યું છે,
ને તારી બેટીને પણ આવશે;
કુદરતની દેણ, બસ, સ્ત્રીઓ પર મહેર છે,
આ જ તને મા-પદે સ્થાપશે.
ભાઈઓથી જુદી નહીં, ઊંચી એ કહેવાને એણે લીધી આ કસોટી.

– વિવેક મનહર ટેલર
(૨૧-૦૫-૨૦૧૯)

ગુજરાતી સાહિત્યના ઇતિહાસમાં કદાચ પહેલવહેલીવાર સુરતમાં માસિકને કેન્દ્રસ્થાને રાખીને લખાયેલી કવિતાઓનું કવિસંમેલન યોજાઈ ગયું. આ સંમેલનમાં માસિકધર્મમાં પહેલીવાર પ્રવેશતી યુવતી વિશેના ત્રણ ગીત મેં રજૂ કર્યાં હતાં. આ શનિવારે એમાનું પહેલું ગીત રજૂ કરું છું… આપ સહુના પ્રામાણિક પ્રતિભાવોની પ્રતીક્ષા રહેશે…

*

મા! મને આવતો નથી કંઈ ખ્યાલ,
ન પડી, ન આખડી, ન વાગ્યું-કપાયું તો કઈ રીતે થઈ હું લાલ?

જલ્દીથી મોટા થઈ જવાની લ્હાયમાં
હું ભાગભાગ તેર માળ ચડી,
ગઈ કાલ સુધી હું હતી પતંગિયું,
ને આજે અચાનક નદી?
સમજ્યો સમજાય નહીં ઓચિંતો ફેરફાર,
કેવી વિડંબનામાં પડી?
મા, બીજા કોને જઈ પૂછું સવાલ?

એવી તે કઈ ભૂલ, એવાં તે કયાં પાપ,
જેને લીધે આ થયા હાલ;
જૂઠ્ઠું બોલી કે શું? ચોરી કરી કે શું?
કરી ભગવાનજી સાથે બબાલ?
રાત્રે તો ચોખ્ખુંચટ પહેરીને સૂતી
ને સવારે આ શું ધમાલ?
મા! મને આપ થોડી સમજણ ને વહાલ.

– વિવેક મનહર ટેલર
(૨૧-૦૫-૨૦૧૯)


એક ટચલી તે આંગળીનો નખ,
કોતરે છે ભોંય અને તાક્યા કરે છે એને મારી આ આંખ એકટક.

સત્તર શમણાંઓની ભારી લૂંટવાને આયો પાતળિયો ભારી નઘરોળ,
ને તારતાર ઊતરે રૂમાલમાં અત્તર એમ મારું જ છત્તર ઓળઘોળ?
પરબારા બેસી ’ગ્યા હાથ સૌ ધોવા, મેં એવા તે દીધાં શા દખ?
એક ટચલી તે આંગળીનો નખ.

શેરડા ને પાંપણ ને ઘૂંઘટ વીંધીને કોઈ ઠેઠ લગી મને ઝંઝોડે,
થાતું કે કાશ! હુંય ભોંયમાં ગરી જાઉં નજરુંની શારડીની સોડે;
ને ઝાડેથી ટહુકો એમ બારસાખમાંથી હું ઊડું ઊડું થાઉં લગભગ.
એક ટચલી તે આંગળીનો નખ.

– વિવેક મનહર ટેલર
(૦૪-૦૩-૨૦૧૯)

*
(પુણ્યસ્મરણ: શ્રી વિનોદ જોશી ~ ટચલી આંગલડીનો નખ)


(મારા ઘરના ગરમાળાની પહેલી સેર…. …૦૩-૦૫-૨૦૧૯)

*

આંખો વાવીને મે રોપ્યો’તો જેને એ ગરમાળો ખીલ્યો છે આજે,
મારો ઈન્તજાર ફળ્યો છે આજે

ઉનાળે દર વરસે ખાલીખમ ડાળીઓ
રોજ મને કેવો ટટળાવતી!
ઓણ સાલ? પોર સાલ? એક સીંગ? એક કળી?-
લગરિક અણસાર નહોતી આલતી.
સઘળી નિરાશાનું સાટું વાળે એ પીળચટ્ટો દિ’ ઊગ્યો છે આજે.
મારો ઈન્તજાર ફળ્યો છે આજે

પીળાં ખીલ્યાં છે એને ફૂલોનું નામ ન દો
દૃષ્ટિ ખુલી છે, મારી દૃષ્ટિ,
વર્ષોથી આવું આવું કરનારાં સ્વપ્નોએ
સર્જી છે સોનેરી સૃષ્ટિ.
પીળા પલકારાની ઈર્ષ્યાના તોરમાં સૂરજ પણ સળગ્યો છે આજે.
મારો ઈન્તજાર ફળ્યો છે આજે

– વિવેક મનહર ટેલર
(૦૩-૦૫-૨૦૧૯)

જાત કહે એ સાચુ, સાધુ
જાત કહે એ સાચુ.

ગુરુ બિન જ્ઞાન નહીં, હે સાધો! સાચ આપકી બાની,
ઘટનાં અંધિયારાં પીવાં કે ઘાટ ઘાટનાં પાણી?
ગૌતમ, મહાવીર, મહંમદ, ઈસુ, નાનક, હો કે સાંઈ,
ભીતરના દરિયે ડૂબ્યા જે, સહજ સમાધિ પાઈ.
લાખ ગુરુ પડતાં મેલીને
ખુદની ભીતર જાંચુ.

મસમોટા ગ્રંથોનાં પાનાં જીવનભર ઊથલાવ્યાં,
અક્ષરની ગલીઓમાં ક્યાયે અજવાળાં ના લાધ્યાં;
પ્રશ્ન થયો આ લહિયાઓએ કેટલા ગ્રંથો વાંચ્યાં?
અવર અંગુલિ ઝાલી બોલો, કોણ અલખને પામ્યા?
ખુદનું ખુદ લખે તે સાચુ,
જાતનું પુસ્તક વાંચુ.

-વિવેક મનહર ટેલર
(૧૨-૦૨-૨૦૧૯, ૦૪.૨૫)

વર્ષગાંઠ હોય, શનિવાર હોય અને એ પણ SCSM પર પોસ્ટિંગનો શનિવાર હોય, એવું તો જવલ્લે જ બને… તો આજના દિવસનો સદુપયોગ કરીને ઉંમરના આ મુકામે આવીને શું અનુભવાય છે એની બે’ક વાત કરું? આપનો અભિપ્રાય જરૂર આપજો…
*

અડતાળીસમે,
ગયાં એટલાં નથી જવાનાં, સંભાળીશ ને?

કાન જરા ઝાંખા પડ્યા ત્યારે સંભળાયું,
ગીત ખરતાં પળિયાંએ જે વરસોથી ગાયું:
બોજ ખભે લઈ-લઈને જઈશ તું કેટલે આઘે?
છોડતાં રહીએ તો થાકોડો ઓછો લાગે,
મારું મારું મારું ક્યાં લગ? બોલ, ત્યાગીશ ને?
ગયાં એટલાં નથી જવાનાં, સંભાળીશ ને?

અકળાવે છે આંખ તળે કાળાં કુંડાળાં,
ચહેરા ઉપર કોણ બાંધતું રોજ આ જાળાં?
રોજ અરીસો ટાઇમ નામનો ટોલ ઊઘરાવે,
રોજ રોજ દેતાં રહેવાનું ક્યાંથી ફાવે?
જે આવે છે, જેમ આવે છે, સ્વીકારીશ ને?
ગયાં એટલાં નથી જવાનાં, સંભાળીશ ને?

હા, હા, હું ગિરનાર હજી પણ ચડી શકું છું
દીકરાની સામે હું નીચો નમી શકું છું
હાથમાં હાથ મિલાવી જે ચાલી છે સાથે
હવે પછીનાં સઘળાં વર્ષો એના માટે,
પળ પળ હવે છે મોજ, જિંદગી! મોજ કરીશ ને?
ગયાં એટલાં નથી જવાનાં, સંભાળીશ ને?
અડતાળીસમે…

-વિવેક મનહર ટેલર
(૧૩-૦૩-૨૦૧૯)

*

મોબાઇલ અડે તો ફ્લાઇટ મોડ થઈ જાય પણ શબ્દો અડે તો ગુલાલ,
દોસ્ત! આ કાનની છે ભારી ધમાલ.

હવાના દોરડાઓ ઝાલીને ધ્વનિના રશ્મિ ઠેઠ અંદર લગ ઊતરે,
અંદર જઈ સીધા જ વેરવા માંડે છે દાણાઓ દિલના ચબૂતરે;
ને દાણાઓ ચૂગવા આવી ઊતરે છે પાછાં પંખીય કેવાં કમાલ!
ભાઈ! આ કાનની તો કેવી ધમાલ!

ગળણી લઈને બેઉ બેસે છે પાછા, ને ઇચ્છા પડે એને ચાળે
ને ગમી જો જાય પાછી વાત જો કોઈ, સીધી મગજ સુધી એ પહોંચાડે
એય પાછું ભારી છે, કોરટ જ જોઈ લ્યો! તે પૂછશે પચ્ચીસ સવાલ
બાઈ! આ કાન છે કે નકરી ધમાલ!?

ઊંચ નીચના કોઈ ભેદ ન જાણે, સૌ સરખો જ આવકારો પામે
પણ બેમાંથી એકેય ન રે’વા દે કોઈનેય પલભર માટેય નિજ ધામે,
એમ કરીને શું એ શીખવી રહ્યા છે જીવતરના ખરા સૂરતાલ?
હા, હા! આ કાનની છે જબરી ધમાલ.

-વિવેક મનહર ટેલર
(૨૦-૦૧-૨૦૧૮: ૦૨-૦૩.૦૦ મળસ્કે)

તું લખે એ સાચું, બેટા! તું લખે એ સાચું,
તારા કાલાઘેલા લીટા, કઈ આંખથી વાંચું?

છાપાં, કાગળ, નોટબુક – તું જે મળે એ ધાપે,
ટાઇલ્સ હો કે ચાદર, તું બસ, એક માપથી માપે;
ભીંતોના મુડદાલ રંગોમાં આજે વર્ષો બાદ,
જાન આવી છે તારા ચિતરડાઓના જ પ્રતાપે,
તું કે’ તો એ પોકિમોન છે, તું કે’ તો પિકાચુ.
તું લખે એ સાચું, બેટા! તું લખે એ સાચું.

આ તારી એબીસીડી ને આ એકડા તારા,
આમ જુઓ તો કૈં નથી એ, છે નકરા ગોટાળા;
પણ જે રીતે તું મચી પડીને કામ આ કરે છે,
ખરું કહું તો થઈ રહ્યા છે સપનાંના સરવાળા,
પણ ભણી ગયેલી આંખો મારી, મારું ભણતર કાચું.
તારા કાલાઘેલા લીટા, કઈ આંખથી વાંચું?

– વિવેક મનહર ટેલર
(૨૪/૨૫-૧૦-૨૦૧૮)

એક અડધી કવિતાની ડાળે,
અટકી પડ્યો છું હું – લટકી પડ્યો છું ન ઊગતા કશાકની વચાળે.

કાગળ તો ઝંખે છે વર્ષા થાય, વર્ષા થાય,
શબ્દો આવે ને ડૂબાડે,
પણ વિચારનાં વાદળિયાં શલ્યા થઈ બેઠાં છે,
કોણ એને સ્પર્શે? જગાડે?
એંઠું ચાખીને ભૂખ ભવભવની ભાંગે એ ભાંગી આશાની કો’ક પાળે
મોઢું વકાસી વિમાસે છે પેન – ના થાવાનું થ્યું બનવાકાળે.
એક અડધી કવિતાની ડાળે…

એકાદું પાન ક્યાંક ફૂટે તો ડાળખીને
સધિયારો થાય કે હું છું,
પાનમાંથી પાન પછી આપોઆપ ફૂટે
ને ફૂલનેય થાય, ચાલ ખીલું.
પણ થાય શું જ્યાં મૂળ પોતે ચડી બેઠું હો કારમા દુષ્કાળના ચાળે.
પાણી ઊતરી ગ્યાં કૂવાના દેશે કિયો માટી માટીને પલાળે?
એક અડધી કવિતાની ડાળે…

– વિવેક મનહર ટેલર
(૨૪-૦૯-૨૦૧૮)