(ઊંબરે ઊભી સાંભળું રે બોલ સાજનના….          …પુષ્કર, રાજસ્થાન)

*

ને હા, તું જો આવે તો એટલું જ કહેવાનું, જો જે છલકાય નહીં આંખ,
રૂનો અવતાર લઈ ઊભો છું દ્વાર થઈ, કાગળ તણી છે બારસાખ.

ને હા, નથી બોર એકે ચાખેલા મારી કને,
નથી કો વીંટી ખોવાયલી;
એકે કટોરો નથી પીધું મેં ઝેર,
નથી વાટ થઈ આંખ પથરાયલી,
અદના એક આદમીની અદની પ્રતીક્ષા છે, લગરિક વિશેષ નથી સાખ.
ને હા, તું જો આવે તો એટલું જ કહેવાનું, જો જે છલકાય નહીં આંખ.

ને હા, નથી લાગણીના ખળખળતા ઝરણાં
જ્યાં આલિંગનોની તરે હોડી;
હાથમાં લઈ હાથ જરા મલકી લેશું ને
પછી આંખ પ્રોશું આંખડીમાં થોડી,
સપનાંના અંગારા વાસ્તવની દુનિયાને જો જે કરે ન ક્યાંક ખાખ.
ને હા, તું જો આવે તો એટલું જ કહેવાનું, જો જે છલકાય નહીં આંખ.

– વિવેક મનહર ટેલર
(૨૩-૦૮-૨૦૧૩)

*

(લીલી પ્રતીક્ષા….                            …હુદસર, નુબ્રા વેલી, લદાખ)

(એક અને અનંત……           ….હુડસર, નુબ્રા વેલી, લદાખ, ૨૦૧૩)

*

ધગધગતી ધરતીના રોમ-રોમ ઠારી દે એવો વરસાદ થઈ આવ,
ના સપનું, ના યાદ થઈ આવ.

sms, ફેસબુક ને વ્હૉટ્સએપના લટકણિયા
ક્યાં સુધી લઈ-લઈને ચાલું ?
યુગ-યુગનું પ્યાસુ મન વર્ચ્યુઅલ પાણીથી
ભીંજ્વ્યું ભીંજાય નહીં, સાલું !
આંખોના કૂવામાં અંતહીન ઘુમરાતો સાચુકલો સાદ થઈ આવ.
ઠે…ઠ ભીતરનો નાદ થઈ આવ…

પાનાં કેલેન્ડરનાં, કાંટા ઘડિયાળના-
પ્રેમ છે કે પ્રેમની વિભાવના?
જાગું તો યાદ અને ઊંઘું તો ખ્વાબ
ઝાંઝવાં ને તેય પાછાં માપનાં?
એક-એક અજંપાને શામી દે-સાંધી દે એવો સમ્-વાદ થઈ આવ.
નકરો અપવાદ થઈ આવ.

મળવું તો બસ, મારે મળવું છે એમ
જેમ કાંઠા ધમરોળે ત્સુનામી,
કાયા આ કાયામાં ઓગાળી દેવી છે
જે ઘડી આવે તું સામી,
આકંઠ પ્રતીક્ષાની ઓ’ કાંઠે નર્તંતા જિન્સી ઉન્માદ થઈ આવ.
તું ‘તું’માંથી બાદ થઈ આવ…

(૦૨/૦૩-૦૮-૨૦૧૩)

*

(સમીસાંજનો ગોરંભો…                                    …દુબઈ, ૨૦૧૨)

(કાળની કેડીએ કંડારાયેલું શિલ્પ…    ….લેહ, જુન-૨૦૧૩)

*

વીતતા આ વરસોના પોટલાં ઉપાડી મારે કરવા નથી કંઈ ઢસરડા,
ઘડપણને કહી દો કે ઉફરું જ ચાલે, મને ફાવે ન ચાલવું અધૂકડાં.

વીત્યાનો ભાર નથી, આવનારા વર્ષ !
તું આટલું જાણી લે ભલીભાંતિ;
રંગો-પ્રસાધન પર જીવતો નથી ને તોય
મારામાં જીવે યયાતિ !
રોમ-રોમ હર્ષંતા હણહણતા હય અને કાળ ! તને સૂઝે ગતકડાં ?
ઘડપણને કહી દો કે ઉફરું જ ચાલે, મને ફાવે ન ચાલવું અધૂકડાં.

આમ-તેમ ભાગ્યા છે તોડીને દોરડાં
આ ખોરડાના પાંચેય ઓરડા;
થાળીમાં બત્રીસું પકવાન હોય તોય
કરવા પડશે શું નકોરડા?
અકબંધ આ ટહુકાના અંગ-અંગ ઉપર પાડે છે કોણ આ ઉઝરડા ?
ઘડપણને કહી દો કે ઉફરું જ ચાલે, મને ફાવે ન ચાલવું અધૂકડાં.

शिशिरवसंतौ पुनरायात:
काल: क्रीडति गच्छत्यायु;
પણ મન મારા ! બોલ જરા તું-
લગરિક ઘરડા તુજથી થવાયું ?
ઘડિયાળના આંક સમ સ્થિર છું ને રહેવાનો, કાંટા બને છો ભમરડા.
ઘડપણને કહી દો કે ઉફરું જ ચાલે, મને ફાવે ન ચાલવું અધૂકડાં.

– વિવેક મનહર ટેલર
(૧૧-૦૪-૨૦૧૩)

(शिशिरवसंतौ पुनरायात: काल: क्रीडति गच्छत्यायु = શિશિર અને વસંત ફરી-ફરીને આવે છે. કાળ રમત કરે છે અને આયુષ્ય પૂરું થાય છે)

*

(સમયના શરીરે કરચલીનું જાળું …    ….લેહ, જુન-૨૦૧૩)

(તોફાનની વચ્ચોવચ્ચ…         ….નુબ્રા વેલી, લદાખ, જુન-૨૦૧૩)

*

તારા પર ગીત શું લખું હું કે તું છે મારી જીવતી ને જાગતી કવિતા,
શું તું સમજી શકે છે મારી દ્વિધા?

પાસે તું હોય તો બસ તારામાં લીન રહું,
દૂર હો તો ઓર લાગે પાસે;
તારા અહેસાસનો પ્રાણવાયુ પી-પીને
રક્તકણો નીકળે પ્રવાસે,
શાહીમાં ડૂબેલ આ બ્લૉટિંગ પેપર ઉપર કેમ કરી પાડું હું લીટા ?
શું તું સમજી શકે છે મારી દ્વિધા?

સાચી મજા તો બસ, માણવામાં હોય,
સ્થૂળ વર્ણન તો ક્ષણનો બગાડ;
કોરાંકટ કાગળની ભરચક્ક ગલીઓમાં
પ્રેમ પ્રેમ પ્રેમ બૂમ પાડ
હોવાના અધ્યાય ત્યાં લખ્યા છે સાથ-સાથ, એથી વિશેષ કઈ ગીતા?
શું તું સમજી શકે છે મારી દ્વિધા?

-વિવેક મનહર ટેલર
(૧૩-૦૪-૨૦૧૩)

*

(એક અકેલા…                          ….નુબ્રા વેલી, લદાખ, જુન-૨૦૧૩)

(અક્ષરની ગલીઓ…                         …દિરાંગ, નવેમ્બર, ૨૦૧૦)

*

તારા અક્ષરની ગલીઓમાં ઊંડે લપસ્યો કે મારા હાથે ચડી ગઈ તું,
ઠેઠ ભીતર અડી ગઈ તું.

જનમોજનમ પછી તારો કાગળ મને કોણ જાણે શી રીતે જડ્યો?
પહેલી મુલાકાત, પહેલો જ સ્પર્શ હોય એ રીતે હળવેથી અડ્યો.
અત્તર ઢોળાય રૂના તાર-તારે એમ મારા રુદિયે પડી ગઈ તું.

એક-એક અક્ષરની ડાળી પર ઝૂલ્યો હું, જેમ ઝુલતી તું મારી આંખમાં,
લગરિક અંતર પણ જો વચ્ચે વર્તાય તો આંખથી તું કહેતી કે ‘રાખ મા’.
ડાબા હાથે મૂકાયેલ કાગળ શું જડ્યો, આખેઆખી જડી ગઈ તું.

– વિવેક મનહર ટેલર
(૦૯-૦૨-૨૦૧૩)

*

(ચીન બૉર્ડર તરફ જતાં…                     …દિરાંગ, નવેમ્બર, ૨૦૧૦)

(કાળજાંના ફૂલ…                 ….અરુણાચલ પ્રદેશ, નવેમ્બર, ૨૦૧૦)

*

ના, નહીં આવું, મળવાને નહીં આવું,
જે મારગથી તારી હો આવન-જાવન, એ મારગને મારગમાં નહીં લાવું.

કાળજાના ફૂલડાને પથ્થર બનાવવાનું કામ કેવું કપરું છે, કાના ?
પણ એકવાર નક્કી કરી જ દીધું હોય પછી ડગ પાછા ભરવાના શાના ?
જાદુની વાત નથી, હૈયાને રોજ-રોજ પળ-પળ હું આવું સમજાવું.
ના, નહીં આવું, મળવાને નહીં આવું…

તારી આગળ તો આખી દુનિયા પડી છે ને મારી તો દુનિયા બસ, તું !
આયનાની સામે છો કલ્લાકો કાઢું પણ જડતી નથી મને ‘હું’.
સાન-ભાન ભૂલી પણ એટલું નહીં કે મારા હોવાની યાદ હું કરાવું.
ના, નહીં આવું, મળવાને નહીં આવું…

લિખિતંગ રાધાના ઝાઝા જુહાર, ભલે આંખો આ થાય નહીં ચાર,
મનડું પાણીની જેમ તારામાં ઢોળાયું, તનડાનો શાને વિચાર ?
ના, ના, રિસાઈ નથી, પ્યાર છે આ પ્યાર છે પણ તને હું કેમ સમજાવું ?
જા, નહીં આવું, નહીં આવું, નહીં આવું…

– વિવેક મનહર ટેલર
(૧૨-૦૧-૨૦૧૩)

*

(એ રસ્તો….                     ….નામેરી બર્ડ સેન્ક્ચ્યુરી, અરુણાચલ, નવે-૧૦)

(મન મૂકીને દોડો…            ….નલિયા ઘાસપ્રદેશ, કચ્છ, ડિસેમ્બર, ૨૦૦૯)

*

ત્રેવીસમી ફેબ્રુઆરીના રોજ સુરત ખાતે સૂર્યાસ્ત પછી હાફ મેરેથોનનું આયોજન કરવામાં આવ્યું છે જે અંતર્ગત જે ફાળો ઊભો થાય એ કેન્સરપીડિતો માટે, ટ્રાફિક સમસ્યાના ઉકેલ માટે તથા સુરતને ગ્રીન-સિટિ બનવવા માટે વપરાશે… તો, આજે રજૂ છે અમારા પ્યારા પ્યારા સુરતીલાલાઓ માટે એક હળવા મિજાજનું ગીત..

*

દોડો, દોડો સુરતીલાલા, એક થઈને દોડો,
તન-મનમાં બાંધેલી આળસની બેડી ઝંઝોડો.

ખાણી-પીણીની લારી ઉપર રોજ લાગે છે લાઇન,
લોચાથી સવાર પડે ને સાંજ પડે ત્યાં વાઇન;
મોજ-મસ્તીની વાત આવે તો સુરતીલાલા ફાઇન,
સમાજસેવાની વાતમાં આપણે ક્યારે કરીશું શાઇન ?
માથે લ્હેરીલાલાનું જે આળ ચડ્યું છે, તોડો.
દોડો, દોડો સુરતીલાલા, એક થઈને દોડો

ત્રેવીસમી ફેબ્રુઆરીની દોડ એ કેવળ દોડ નથી,
કેન્સરના દર્દીઓ માટે દોડવામાં કંઈ ખોડ નથી;
ટ્રાફિકની સમસ્યાઓનો આજેય કોઈ તોડ નથી,
સુરતને લીલુંછમ કરવાથી મોટી કોઈ હોડ નથી,
એક દિવસ તો ટી.વી., સિનેમા, બાગ-બગીચા છોડો.
દોડો, દોડો સુરતીલાલા, એક થઈને દોડો

નાનાં-મોટાં, બચ્ચા-બુઢા, સ્ત્રી-પુરુષ સહુ આવો,
અનેક આવો, દરેક આવો, જ્યોતથી જ્યોત જગાવો;
થોડી ઇચ્છા, થોડાં સપનાં, થોડી આશા વાવો,
સુરતને ખુબસૂરત કરીએ, કદમથી કદમ મિલાવો,
મન મૂકીને દોડો, દિલથી દિલનો નાતો જોડો.
દોડો, દોડો સુરતીલાલા, એક થઈને દોડો.

-વિવેક મનહર ટેલર
(૦૧-૦૨-૨૦૧૩)

*

(કહાં સે ચલે, કહાં કે લિએ……                      …દુબઇ, ૧૧-૨૦૧૨)

(શમણાંના સૂરજ….                                     …દુબઇ, ૧૧-૨૦૧૨)

*

એથી હું પ્રેમ કદી કરતો નથી કે મારી આંખોમાં ધગધગતું રણ,
આ ઝાંઝવાને ઝાકળ ન ગણ.

પ્રેમમાં તો આંખની ભીની જમીનમાં સપનાંઓ રોજ ખોડે ખીલા,
ચરણોમાં ઝંઝા નહીં, ઝંખાના ઊંટ અને શ્વાસોમાં સાથના કબીલા,
મારાં તો બેઉ પગ થઈ ગ્યાં છે રેત-રેત, કણ-કણ પર પડ્યાં છે આંટણ.
આ ઝાંઝવાને ઝાકળ ન ગણ.

રેતીના કણ-કણ, ઇચ્છાનાં ધણ-ધણ, દિશાઓ આંટીને દોડે,
મનના પવનના ઊડતા ગવનને એકે બાજુથી ન છોડે
ભટકાઉ જિંદગીના બેકાબૂ છેડા પર બાંધું હું શાના સગપણ ?
આ ઝાંઝવાને ઝાકળ ન ગણ.

છાતીમાં એક દિ’ હાથ મેં નાંખ્યો તો કોષ-કોષ ભોંકાયા થોર,
દિલમાં ઊગે છે ખાલી કાંટા એ જાણ હતી પણ સાવ આવા નઠોર ?
આખાય જીવતરની થાપણમાં શું છે તો આવું આ ખારપાટી ખાંપણ.
આ ઝાંઝવાને ઝાકળ ન ગણ.

-વિવેક મનહર ટેલર
(૧૦/૧૧-૦૧-૨૦૧૩)

*

(સૂરજ થવાને શમણે….                                  …દુબઇ, ૧૧-૨૦૧૨)

(વામનનું ત્રીજું પગલું…                       …દેવ જાગીરદાર, સુંવાલી)

*

દરેક કવિતા પાછળ એક વાર્તા હોવાની. થોડા દિવસ પહેલાં ધવલે લયસ્તરો.કોમ પર એક ફોટો-કવિતા
મૂકી હતી. એ જોઈને મને મારી આ ફોટો-કવિતા યાદ આવી. ગીતના મથાળે મૂકેલ મારા મિત્રના દીકરા દેવનો ફોટોગ્રાફ રોજ સવારે મારા કમ્પ્યૂટરના સ્ક્રીન પર સ્ક્રીન-સેવરના એક ભાગ તરીકે આવતો રહે છે. દર વખતે આ ફોટો જોઉં અને ભીતરમાં કંઈક અગમ્ય સંવેદન અનુભવાય… બીજી જુલાઈના દિવસે આ ફોટો મેં સ્થિર કરીને થોડી વાર સુધી જોયા કર્યો અને અંદરથી ઊગી આવ્યું ક્યાંક અટકી રહેલું આ ગીત…

*

ડગ મેં તો માંડ્યા છે દરિયા ઉલેચવા,
પાંપણને કહી દો ન પલકારો મારે, મેં માંડ્યા છે સઢને સંકેલવા…

હોડીઓ મ્યાન કરી દીધી લંગરમાં,
એક-એક ખલાસી લીધા બાનમાં;
ધ્યાન એજ રાખવાનું મારે હવે કે
એકે મોજું ન આવે દરમિયાનમાં.
ખેપના ખોબામાં ક્યાંક વમળ ઊઠે ન, એનું ધ્યાન રાખી ઊભાં છે ટેરવાં.
ડગ મેં તો માંડ્યા છે દરિયા ઉલેચવા.

તૂટે હલેસું તો હાથ-પગ મારવા
ને હાથ-પગ તૂટે તો જાત;
પણ જાત જેવી હોડીનો પરપોટો ફૂટે
શું ત્યાં લગી જોવાની વાટ ?
આભ ખુદ નમે ને ચૂમે એવું જ્યાં હોય નહીં, એવા દરિયાને શું ખેડવા ?
ડગ મેં તો માંડ્યા છે દરિયા ઉલેચવા.

– વિવેક મનહર ટેલર
(૦૨-૦૭-૨૦૧૨)

*

(ડગ મેં તો માંડ્યા છે…                         …સ્વયમ્, કારવારના કાંઠે)
(ફોટોગ્રાફ: ડૉ. કલ્પન પટેલ, સુરત)

(સોનેરી બપોર…                     ….ગુલમર્ગ, કાશ્મીર, ૦૬-૦૫-૨૦૧૨)

*

૨૬મી રવિવારે અમદાવાદ કવિસંમેલનમાં જવાનું હતું એ સંદર્ભે અનિલ ચાવડાનો ફોન આવ્યો. મેં એને સહજ પૂછ્યું કે સુરતથી શું લેતો આવું તમારા માટે?  અનિલે કહ્યું, તમે યાર, બસ તમને જ લેતા આવજો… ફોન મૂક્યો અને બીજી જ મિનિટે લખાયું આ ગીત… શનિવારે અમદાવાદમાં જ હતો ત્યારે આ ગીતનો ત્રીજો અંતરો લખાયો જે આજે આ ગીતમાં આપ સહુ માટે ઉમેરું છું. (૨૯-૦૮-૨૦૧૨)

*

ન મુંબઈની ફેશન, ન સુરતના પકવાન, ન ગુલમર્ગથી મોસમ મોકલાવજે,
તું બસ, આવજે !
ને તું તને જ તારી સાથે લાવજે.

પાસે બેસે તો મારી સાથે જ રહેજે
ને જુએ જો ક્યાંય, મારી આંખમાં;
ચાખે તો માત્ર મારા હોવાનું એઠું બોર,
અવર કશાની તમા રાખ મા.
દુનિયાની સાવ છેલ્લી ચૉકલેટ ન હોય, એમ ધીમે ધીમે તું મમળાવજે.
તું બસ, આવજે !

તારે હજ્જાર કામ, તારે હજ્જાર ધામ,
મારે તો એક તારું નામ;
ઓતપ્રોત ઓગળવું સમજાવું તુજને પણ,
બે જ ઘડી આવે જો આમ.
રસ્તો બનીને જો દોડતો તું હોય, મને માઇલસ્ટૉન સાથે સરખાવજે.
તું બસ, આવજે !

ઉગમણે-આથમણે પડછાયો ચિરાતો,
કોઈ એક દિશામાં સ્થાપ;
સિક્કાની તકદીરમાં એક સાથે કેમ કરી
હોવાના કાટ અને છાપ?
‘હા’-‘ના’ના વમળોમાં ડૂબવાને બદલે તું મોજના હલેસાં ચલાવજે…
તું બસ, આવજે !

– વિવેક મનહર ટેલર
(૧૯/૨૫-૦૮-૨૦૧૨)

*

(શીતળ પ્રભાત…                  ….ગુલમર્ગ, કાશ્મીર, ૦૬-૦૫-૨૦૧૨)