(મારી સામે હું…..         …સાન્તા ક્રુઝ, કેલિફોર્નિઆ, ૨૦૧૧)

*

નથી અરીસો સામે તો પણ મારી સામે હું,
આ તે શો જાદુ ?!

હાથ મિલાવી બોલ્યો, “પ્યારે ! તું મને ‘હું’ ગણ,
શાને થઈ ગ્યો સ્તબ્ધ ? મટકાવી તો લે પાંપણ !”
– હું શું બોલું ? હવા-હવા થઈ ગઈ મારી સમજણ,
મારી સાથે કેવી રીતે બાંધું હું સગપણ ?
આજ અચાનક ‘હું’ મને ખુદ થઈ ગયો રૂ-બ-રૂ.
આ તે શો જાદુ ?!

ભૂલી પડેલી સમજણ અંતે આવી ફરી મુકામે-
મૃગજળમાં તરનારા ક્યાંથી કિનારાને પામે ?
ચૂકી જવાયેલ તકના ખાલી રસ્તાઓની સામે,
હું મને જડ્યો છું મારા પોતાના સરનામે.
જાત સુધીની જાતરા થઈ ગઈ, આખી દુનિયા છૂ !
આ તે શો જાદુ ?!

– વિવેક મનહર ટેલર
(૩૧/૦૭ – ૨૩/૦૮/૨૦૧૪)

*

(નથી અરીસો સામે તો પણ….                              ….શિકાગો, ૨૦૧૧)

(ત્રીજું લોચન….                                          …શબરીધામ, ૨૦૦૯)

*

દૂર તો કેવા સદીઓ દૂર ને પાસ તો કેવા ભીંસોભીંસ,
આ કેવી પ્રીત ને કેવી રીસ !

એક નવી કોઈ ટ્રેન જ્યાં આવી, આપણી વચ્ચે ફાટક બંધ,
એક સાંજના ઓળા ઊતરે, પોયણીઓના ત્રાટક બંધ;
એક વીતી ક્ષણ ફરી પ્રવેશતાં અધવચ્ચેથી નાટક બંધ,
પણ ‘બંધ’ સ્કંધ પર બે જ ઘડી પણ વધુ રહે તો નીકળે ચીસ.
આ કેવી પ્રીત ને કેવી રીસ !

કેમ માંડવું સંબંધોમાં તડકા ને છાયાનું ગણિત ?
સાથમાં જુદા, જુદા:સાથે એવી થઈ જીવનની રીત;
ક્યારેક એક જ ઇંટ નડે, ક્યારેક નડે ન આખી ભીંત,
આમ ને આમ જ વીસ ગયાં, શું આમ ને આમ જ જાશે ત્રીસ ?
આ કેવી પ્રીત ને કેવી રીસ !

– વિવેક મનહર ટેલર
(૨૫-૦૭-૨૦૧૪)

 *

(ધૂપ-છાંવ….                                                 …અંદમાન, ૨૦૧૩)

(મને પાનખરની બીક ન બતાવો….         …પહલગામ, કાશ્મીર, મે, ૨૦૧૪)

*

ક્યારેક તો એવુંય થાય કે કવિનેય કવિતા લખવાનો સામાન ખૂટે,
હું ઝાડ નથી કે રોજ પાન ફૂટે !

જાણ છે મને કે મારા ગીત અને ગઝલો છે તારા રૂદિયે વસ્યા પ્રાણ,
તારી નિત નિત નવી રચનાની માંગથી યે હું નથી લગરિક અણજાણ;
બોલે છે કો’ક જ્યાં હું કાગળ-પેન પકડું છું – वो ही धनुष, वो ही बाण,
તાણી જાય વાયરો ગોરંભો એમ કોઈ મારા લખવાના ઓધાન લૂંટે,
હું ઝાડ નથી કે રોજ પાન ફૂટે !

કોરા કાગળ જેવા ખુલ્લા પગ લઈને હું શોધું સબદ નામે જણ,
સમદર-આકાશ-ધરા ખૂંદી કાઢ્યા, નથી બચ્યો એકે ત્રિભુવનનો કણ,
પણ રસ્તામાં ક્યાંય નથી કાંટા કે કાંકરા, કેમ કરી પડશે આંટણ ?
અલખ અ-લખ કહી બેઠો છે ને તું હું લખલૂંટ લખું એ અરમાન ગૂંથે ?
હું ઝાડ નથી કે રોજ પાન ફૂટે !

– વિવેક મનહર ટેલર
(૨૦-૦૬-૨૦૧૪)

*

(થ્રી ઇડિયટ્સ….       …પહલગામ, કાશ્મીર, મે, ૨૦૧૪)

(પ્રતીક્ષાના રંગ…..                                   ….અંદમાન, નવે, ૨૦૧૩)

*

વરસોવરસ બસ, રાહ વરસાવવાનું કામ તને કેમ કરી ફાવતું ?
કદી મોસમ થઈ આવ, કદી માવઠું.
આ જિંદગીમાં એકવાર આવ તું.

છપ્પનિયા જેવી આ છાતી જો, ફાટી પડી, ચાસ-ચાસ બન્યા છે ચીલા,
નજર્યુંની કેડીઓ વગડો થઈ નજરાણી, બાવળિયા ફાલ્યા હઠીલા,
આરતના ઓરડામાં બાવાંઓ ઠોકે છે વહી જતાં વરસોના ખીલા,
સૂક્કી પ્રતીક્ષાની કોરીકટ નદીયું પર બંધ કોણ આળા બંધાવતું?
કદી મોસમ થઈ આવ, કદી માવઠું.
બસ, એકવાર જિંદગીમાં આવ તું.

સૂરજમુખી થઈને દિવસો ન ખીલતા, ન મહોરે થઈ રાત રાતરાણી,
મારા આ હોવાના કણકણ ચૂંથીને કરે ક્ષણક્ષણના ગીધડાં ઉજાણી,
પાણીવછોઈ આંખ દેખીને મૃગજળિયાં ભરરણ વચાળ પાણીપાણી,
આવું આવું કરવાનો ગોરંભો મેલીને ઓણસાલ જાત વરસાવ તું.
કદી મોસમ થઈ આવ, કદી માવઠું.
તું આવ, આવ, આવ, બસ, આવ તું.

– વિવેક મનહર ટેલર
(૨૧/૨૨-૦૧-૨૦૧૪)

*

(રસ્તા મોસમના…..                                  ….અંદમાન, નવે, ૨૦૧૩)

(સંગાથની સૂરતાલની છમ-છમ……            …પેઇન્ટેડ સ્ટૉર્ક, થોળ, ૨૦૧૪)

*

બી.એ.ની પરીક્ષાના કારણે ફરી એકવાર એક નાનકડું વેકેશન લેવું પડ્યું… ખેર, પરીક્ષા હવે પતી ગઈ છે અને સારી પણ ગઈ છે… ફરી નિયમિત મળવાની શરૂઆત કરીએ?

*

શબ્દોના પડઘમને મેલીને પાછળ, કર મૌન તણી સરગમને આગળ,
તું સહેવાસના સંગીતને સાંભળ.

મટકુંય ન લાગે એમ આંખોમાં આંખ પ્રોવી
બેસીએ થઈ બંને કિનારા;
આરા ન આવે એ તારામૈત્રકના
પનારામાં બાંધ છૂટકારા,
સદીઓની સદીઓ છો દુનિયા વહ્યા કરતી વચ્ચેથી એકધારી ખળખળ.
તું સહેવાસના સંગીતને સાંભળ.

એક-એક શ્વાસ મારા માંડીને બેઠા છે
તારે રૂંવે-રૂંવે મહેફિલ;
અડવાનાં મંચ ઉપર અક્કેકા રક્તકણ
તાક્ તાક્ ધિન, ધક્ ધક્ ધક્ દિલ,
સંગાથની છમછમના સૂર-તાલ કેમ કરી બાંધી શકે ભાષાની સાંકળ ?
બસ, સહેવાસના સંગીતને સાંભળ.

– વિવેક મનહર ટેલર
(૩૧-૦૧-૨૦૧૪)

 *

(સહેવાસનું સંગીત…..                          …..? મીરકત, લદાખ, ૨૦૧૩)

(બેસીને વાત કર…    …yellow feet green pigeons, ભરતપુર, 15-02-2014)

*

ખુદ મને જ મારી સાક્ષાત્ કર,
તું પાંચ મિનિટ બેસીને વાત કર.

કંદોરે બાંધી તેં ઘર પહેરાવ્યું છે
પચ્ચીસ્સો સ્ક્વેર ફૂટ પહોળું;
અક્કેકાં પગલાંના અક્કેકા બોલ ઝીલે
રાત-દિવસ ભીંતોનું ટોળું,
ખાલીપો ખોંખારે, રાજીપો થાય – એ હાલ જરા તુંય આતમસાત કર.
તું પાંચ મિનિટ બેસીને વાત કર.

મોઘમ ઇશારા ને મૂંગી પ્રતીક્ષાના
ક્યાં સુધી ગાવાનાં ગાણાં ?
લાખ તારા ઇમ્પૉર્ટન્ટ કામોની યાદીમાં,
બોલ, અમે ક્યાંયે સમાણા ?
આયખાની ચાદરમાં એક-બે કરચલી દે, કોરેકોરી ન બાકાત કર.
બસ, પાંચ મિનિટ બેસીને વાત કર.

– વિવેક મનહર ટેલર
(૦૮-૦૧-૨૦૧૪)

*

(જરા સખણો બેસ, બે ઘડી……       ગ્રે હેરોન, ભરતપુર, 15-02-2014)

(ડિસ્ટન્સ…..     ….કુદરતી અરીસો, રાધાનગર બીચ, અંડમાન, નવે-૨૦૧૩)

*

મારી આંખોની પાર નથી એક્કે કવિતા, મારી આંખોમાં આંખ તું પરોવ મા,
જરા ડિસ્ટન્સ તું રાખ, પ્રિયે ! વહાલમાં…

આંખોમાં આંખ અને હાથોમાં હાથ હવે લાગે છે થોડું આઉટડેટેડ,
વ્હૉટ્સએપ ને ફેસબુક છે લેટેસ્ટ ફેશન, બેબી ! એનાથી રહીયે કનેક્ટેડ.
વાઇબર કે સ્કાયપી પર મેસેજ કરીને નેક્સ્ટ મિટિંગ રાખીશું આજકાલમાં.
જરા ડિસ્ટન્સ તું રાખ, પ્રિયે ! વહાલમાં…

ડેઇલી મૉર્નિંગમાં હું સ્માઇલી મોકલાવીશ, તું બદલામાં કિસ મોકલાવજે,
‘લાસ્ટ સીન’ સ્ટેટસમાં અંચઈ નહીં કરવાની, એટલી ઑનેસ્ટી તું રાખજે.
તારી એક્કેક ટ્વિટ ફોલૉ કરું છું હુંય, એક-એક પિરિયડના દરમિયાનમાં.
જરા ડિસ્ટન્સ તું રાખ, પ્રિયે ! વહાલમાં…

કાગળ-પેન લઈ હું લખતો નથી કે આ છે કમ્પ્યૂટર-મોબાઇલનો યુગ,
ફૂલ અને ઝાકળ ને સાગર-શશી ને આ કવિતા-ફવિતા, માય ફૂટ !
સાથે રહી લઈશ પણ એક જ કન્ડિશન- તું તારા, હું મારા મોબાઇલમાં.
જરા ડિસ્ટન્સ તું રાખ, પ્રિયે ! વહાલમાં…

– વિવેક મનહર ટેલર
(૨૭-૧૨-૨૦૧૩)

(ખુશબૂનો ફોટો…..                                       …ઘર-આંગણાની મહેંક)

*

ફોટો પાડીને ફૂલ મોકલી શકાય પણ ખુશબૂને કેમ કરી મોકલું ?
વાત માંહ્યલાની કરવાનું દોહ્યલું.

ભીતરના કાશ ! ચાસ પાડી શકાય તો તો
મબલખ હું પાક લહેરાવું;
અક્કેકા ડૂંડાના અક્કેકા દાણામાં
અક્કેકુ ખેતર ઊગાડું.
શબ્દો તો શક્ય, પણ ઊર્મિના કોશને ચલાવવાનું કામ નર્યું સોણલું.
વાત માંહ્યલાની કરવાનું દોહ્યલું.

લાકડીને ઠોકીને કાન જરા માંડીને
દાખવીએ લગરીક યકીન;
ભીતરમાં કેટલો ભંડારો ભર્યો છે-
કહેવાને આતુર જમીન
પાણી કળાય એમ લાગણી કળાય નહીં એવું જીવતર સાવ ખોખલું.
વાત માંહ્યલાની કરવાનું દોહ્યલું.

-વિવેક મનહર ટેલર
(૧૬-૦૧-૨૦૧૪)

*

(પાણીકળો….  ….થોળ, અમદાવાદ, જાન્યુ. ૨૦૧૪)

(લગ્નજીવનની સત્તરમી વર્ષગાંઠે…..                        ….૨૬-૦૧-૨૦૧૪)

*

છવ્વીસમી જાન્યુઆરી… આમ તો પ્રજાસત્તાક દિવસ ગણાય પણ અમારા માટે તો આ દિવસ ‘હું’સત્તાક અને ‘તું’સત્તાકમાંથી ‘અમે’સત્તાક બન્યાનો દિવસ…લગ્નજીવનની સત્તરમી વસંત પર એક ગીત એના માટે અને આપ સહુ માટે પણ…

*

અવ્વાવરૂ ખંડેરની ઝીણી-ઝીણી જાળીમાં સૂરજ જેમ હળવેથી પેસે,
બસ, મારામાં એમ તું પ્રવેશે.

સાંજનો અરીસો ક્યાંક તૂટી ન જાય એમ હળું હળું પગ મેલે વાયરો,
સરવરની વચ્ચોવચ પોયણીઓ ચાંદાની સાથે માંડે છે મુશાયરો,
બીડાતી પોયણીમાં પેસીને ભમરો જેમ એક-બે કવિતાઓ કહેશે…
હળવેથી એમ તું પ્રવેશે.

ભાનની અગાશીને ઠેલીને એક દિવસ આવ્યું’તું થોડું અજવાળું,
ભાળું છું તું જ તું ચોગરદમ, બોલ, હવે કોને નિહાળું, કોને ટાળું ?
શબ્દોમાં જેમ મૌન, મારામાં એમ ઠેઠ છેવટ લગી શું તું રહેશે?
ઇચ્છું કે એમ તું પ્રવેશે.

-વિવેક મનહર ટેલર
(૨૫-૦૧-૨૦૧૪)

*

(મારામાં એમ તું પ્રવેશે…..                                  …..૨૬-૦૧-૨૦૧૪)

(યાદોનું અજવાળું….                              ….શાંતિ સ્તૂપ, લેહ, ૨૦૧૩)

*

વીતી ક્ષણોએ ફરી ઘેર્યો છે આજ,
આ નૉસ્ટાલ્જિઆનો છે કોઈ ઇલાજ ?

વીતેલી જિંદગીના ઓરડામાં ઘુસતાં જ અજવાળું, અજવાળું, અજવાળું;
જંગલમાં જંગલમાં જંગલમાં જંગલ, હું કોને ભાળું ને કોને ટાળું ?
ને તોય એક એક સ્મરણોને મળતાં જ થાય – મારા જીવતરનો સરવાળો આ જ.
આ નૉસ્ટાલ્જિઆનો છે કોઈ ઇલાજ ?

અલમારી, અભરાઈઓ, ગોખલા ફંફોસતા જ આવી ઊભો એક જણ;
આંખમાં જોઈ બોલ્યો એ : “તારું ખોવાયલું સરનામું મને તું ગણ”
કમરાને તાળું દઈ ચાવી ફેંકી દઉં ત્યાં આજે દઈ દીધો અવાજ.
આ નૉસ્ટાલ્જિઆનો છે કોઈ ઇલાજ ?

– વિવેક મનહર ટેલર
(૧૬-૧૦-૨૦૧૩)

*

(અંદર તો એવું અજવાળું, અજવાળું…                 …લેહ મોનાસ્ટેરી, ૨૦૧૩)

(સલૂણુ એકાંત….    ….નામેરી, અરુણાચલ પ્રદેશ, નવે-૨૦૧૦)

* * *

થોડા દિવસો પહેલાં આપણે “ને હા, તું જો આવે તો” એમ કહીને પહેલી મુલાકાતે આવનાર સ્ત્રી માટેના પુરુષના મનોભાવ આકારતું એક ગીત માણ્યું… પહેલી મુલાકાત પૂરી થઈ ગઈ… હવે? સ્ત્રીને જાણવાની ઉત્કંઠા હોય ને કે હવે પુરુષ એના વિશે શું વિચારતો હશે? તો લ્યો… આ રહ્યું પહેલી મુલાકાત પછીના પ્રતિભાવોનું આ ગીત… એ જ ચાલમાં “ને હા”ના ઉઠાવવાળું આ ગીત કેવું લાગ્યું એ જણાવશો?

* * *

ને હા તું તો આવીને ચાલીય ગઈ, અહીંયા પડ્યો નથી કંઈ ફરક,
લગરક બદલાઈ નથી મારી આ દુનિયા, હું મસ્તરામ ખુદમાં ગરક.

ને હા હું મળીશ તો આમ અને તેમ
એમ મનસૂબા કંઈ કંઈ તેં બાંધ્યા;
યુગયુગથી ધીખેલા સહરાની આંખે જાણે
વરસાદી શમણાંઓ આંજ્યા,
આવું આવું કરતા આ ઝાંઝવા હડસેલી તું બોલી’તી, બાજુ સરક !
પણ મને પડ્યો નથી કંઈ ફરક.

ને હા જેમ ઇંતેજારી અદના એક આદમીની
એમ મારો અદનો હરખ;
મોસમને પકડીને બેસી રહેવાય નહીં,
શ્વાસ લીધો દેવો પરત,
ને તોય તારું ગીત જ્યાં પેન લઈ માંડ્યું ત્યાં કાગળ તો મરક મરક.
શું મને પડ્યો નથી કંઈ ફરક ?

– વિવેક મનહર ટેલર
(૦૧-૦૨/૧૦/૨૦૧૩)

*

(વ્યાખ્યાયિત વિશાળતા….                ….કાઝીરંગા, આસામ, નવે-૨૦૧૦)

(ઊંબરે ઊભી સાંભળું રે બોલ સાજનના….          …પુષ્કર, રાજસ્થાન)

*

ને હા, તું જો આવે તો એટલું જ કહેવાનું, જો જે છલકાય નહીં આંખ,
રૂનો અવતાર લઈ ઊભો છું દ્વાર થઈ, કાગળ તણી છે બારસાખ.

ને હા, નથી બોર એકે ચાખેલા મારી કને,
નથી કો વીંટી ખોવાયલી;
એકે કટોરો નથી પીધું મેં ઝેર,
નથી વાટ થઈ આંખ પથરાયલી,
અદના એક આદમીની અદની પ્રતીક્ષા છે, લગરિક વિશેષ નથી સાખ.
ને હા, તું જો આવે તો એટલું જ કહેવાનું, જો જે છલકાય નહીં આંખ.

ને હા, નથી લાગણીના ખળખળતા ઝરણાં
જ્યાં આલિંગનોની તરે હોડી;
હાથમાં લઈ હાથ જરા મલકી લેશું ને
પછી આંખ પ્રોશું આંખડીમાં થોડી,
સપનાંના અંગારા વાસ્તવની દુનિયાને જો જે કરે ન ક્યાંક ખાખ.
ને હા, તું જો આવે તો એટલું જ કહેવાનું, જો જે છલકાય નહીં આંખ.

– વિવેક મનહર ટેલર
(૨૩-૦૮-૨૦૧૩)

*

(લીલી પ્રતીક્ષા….                            …હુદસર, નુબ્રા વેલી, લદાખ)

(એક અને અનંત……           ….હુડસર, નુબ્રા વેલી, લદાખ, ૨૦૧૩)

*

ધગધગતી ધરતીના રોમ-રોમ ઠારી દે એવો વરસાદ થઈ આવ,
ના સપનું, ના યાદ થઈ આવ.

sms, ફેસબુક ને વ્હૉટ્સએપના લટકણિયા
ક્યાં સુધી લઈ-લઈને ચાલું ?
યુગ-યુગનું પ્યાસુ મન વર્ચ્યુઅલ પાણીથી
ભીંજ્વ્યું ભીંજાય નહીં, સાલું !
આંખોના કૂવામાં અંતહીન ઘુમરાતો સાચુકલો સાદ થઈ આવ.
ઠે…ઠ ભીતરનો નાદ થઈ આવ…

પાનાં કેલેન્ડરનાં, કાંટા ઘડિયાળના-
પ્રેમ છે કે પ્રેમની વિભાવના?
જાગું તો યાદ અને ઊંઘું તો ખ્વાબ
ઝાંઝવાં ને તેય પાછાં માપનાં?
એક-એક અજંપાને શામી દે-સાંધી દે એવો સમ્-વાદ થઈ આવ.
નકરો અપવાદ થઈ આવ.

મળવું તો બસ, મારે મળવું છે એમ
જેમ કાંઠા ધમરોળે ત્સુનામી,
કાયા આ કાયામાં ઓગાળી દેવી છે
જે ઘડી આવે તું સામી,
આકંઠ પ્રતીક્ષાની ઓ’ કાંઠે નર્તંતા જિન્સી ઉન્માદ થઈ આવ.
તું ‘તું’માંથી બાદ થઈ આવ…

(૦૨/૦૩-૦૮-૨૦૧૩)

*

(સમીસાંજનો ગોરંભો…                                    …દુબઈ, ૨૦૧૨)