આંસુ

અમેરિકા જેવા દેશમાં એક શહેરના અમેરિકન મેયર ગુજરાતથી આવેલા કવિઓના કાર્યક્રમાં મધ્યાંતર સુધી ભાષા સમજાતી ન હોવા છતાં બેસી રહે અને બીજાની મદદ લીધા વિના પોતાની યાદદાસ્તના સહારે (વિવેક) ટેલર, (રઈશ) મનીઆર અને (મોના) નાયકને ઓળખીને પ્રમાણપત્ર, સીટીપીન, પોતાનો બિઝનેસ કાર્ડ અને મઘમઘતા ફૂલોનો ગુલદસ્તો આપીને નવાજે એ ઘટનાને કવિનું સન્માન વધારે ગણવું કે ગુજરાતી ભાષાનું?

1
(બ્યુએના પાર્ક સીટી (લૉસ એન્જેલિસ, કેલિફોર્નિઆ) ના મેયરે આપેલું પ્રશસ્તિપત્ર)

*

સાથે સાથે આ અઠવાડિયાની કવિતા કેમ ચૂકી જવાય? એક નાનકડું મુક્તક આપ સહુ માટે:

*

ક્યાં સુધી પીસાયું, રિબાયું, બળ્યું ?
આંખમાં થઈ તેજ અંતે ડબડબ્યું;
આંસુ છે કે કાચ જાદુગરનીનો ?
જે વિતાડ્યું મેં એ સૌ નજરે ચડ્યું.

– વિવેક મનહર ટેલર
(૨૦-૦૬-૨૦૧૧)

*

P5229320

*

P5229323

*

2
(સીટી પીન)

અમેરિકાની મારી કાવ્ય-યાત્રા…

૪૫ દિવસ… પૂર્વ-પશ્ચિમ-ઉત્તર-દક્ષિણ : અમેરિકાની ધરતીના ચારેય ખૂણાઓને અછડતું સ્પર્શી લીધું. ધરતીની વિશાળતા, કુદરતે ખોબલે ખોબલે આપેલું અસીમ સૌંદર્ય અને એ જાળવી રાખવા માટેની ત્યાંની સરકાર અને નાગરિકોની કુનેહદૃષ્ટિ અને કટિબદ્ધતા, વિશાળ માર્ગો, સ્વચ્છતા અને શિસ્તપાલન ગમી ગયા. દોઢ મહિનાના આ પ્રદીર્ઘ પર્યટન દરમિયાન ડેટ્રોઇટ, શિકાગો, ન્યૂ જર્સી, સાન ફ્રાન્સિસ્કો, લૉસ એન્જલિસ અને છેલ્લે હ્યુસ્ટન ખાતે કાવ્યપઠનના નાના-મોટા કાર્યક્રમો કર્યા. મોટા ભાગના કાર્યક્રમમાં રઈશ મનીઆર અને અડધામાં મોના નાયક ‘ઊર્મિ’ સંગાથી કવિ હતા. અમેરિકાના ગ્લૉબલ ગુજરાતીઓએ જે રીતે ગંભીર કાવ્યરચનાઓને બિરદાવી એ જોઈને એ સહુને બિરદાવ્યા વિના નથી રહી શકાતું… અમેરિકન ગુજરાતીઓનું આ સવાઈ ગુજરાતીપણું ફરી ફરીને આ ધરતી પર ખેંચી લાવશે એવું લાગે છે.

પ્રસ્તુત છે આ કાર્યક્રમોની નાનકડી ઝલક…

****

પહેલો કાર્યક્રમ: ડેટ્રોઇટ @ પહેલી મે, 2011- ગુજરાત સ્થાપના દિન

P1013970
(કવિનો પારંપારિક પોશાક પહેરવાની હિંમત…)

*

P1013961
(એક ઔર ગઝલ હો જાય… )

****

બીજો કાર્યક્રમ: શિકાગો @ સાત મે, 2011

P5075687
(કવિ શ્રી આદિલ મન્સૂરીની પુણ્ય સ્મૃતિમાં…)

*

OLYMPUS DIGITAL CAMERA
(ત્યારે પ્રથમ ગઝલની રજૂઆત થઈ હશે….)

*

OLYMPUS DIGITAL CAMERA
( મને કંઈક મારામાં જડતું રહે છે…)

****

ત્રીજો કાર્યક્રમ: ન્યૂ જર્સી @ ચૌદમી મે, 2011

OLYMPUS DIGITAL CAMERA
(ચેલો કહે અને ગુરુ સાંભળે… વાહ! ધન્ય ઘડી…)

*

OLYMPUS DIGITAL CAMERA
(કકડતી ઠંડીમાં બધાય ગાત્ર ગાળીને…)

****

ચોથો કાર્યક્રમ : સાન ફ્રાન્સિસ્કો @ 21મી મે, 2011

OLYMPUS DIGITAL CAMERA
( ગુરુઓ અને ચેલાઓની રમઝટ…)

*

OLYMPUS DIGITAL CAMERA
(આ પાર ઉતારી દે કે ઉસ પાર કરી દે…)

*

OLYMPUS DIGITAL CAMERA
(એ હાથમાંય જો, રેખા વગર શું છૂટકો છે ?)

****

પાંચમો કાર્યક્રમ: લોસ એન્જેલિસ @ 22મી મે, 2011

OLYMPUS DIGITAL CAMERA
(મારી ગઝલમાં મારા જીવનના ન અર્થ શોધ… )

*

OLYMPUS DIGITAL CAMERA
(જરા આ પાંખને ઓછી પ્રસારીએ, આવો…)

*

OLYMPUS DIGITAL CAMERA
(શ્રોતાઓ ગેલમાં તો કવિ પણ રંગમાં…)

****

છઠ્ઠો કાર્યક્રમ: હ્યુસ્ટન @ સાતમી જુન, 2011

v2
( પ્રદીપ બ્રહ્મભટ્ટના ઘરે આગમન…)

*

vivektailorvisit-39

(મને કંઈક મારામાં જડતું રહે છે… )

*

v1
(કવિ અને કવિતાનો શંભુમેળો)

બોલો તો કેટલીક દૂરી છે ?!

P6042379
(એક, દો, તીન…          ..સી વર્લ્ડ, ઓર્લેન્ડો (ફ્લોરિડા)ની શામુ વ્હેલની વિશ્વવિખ્યાત કલાબાજી)

*

શબ્દ હડતાળ પર જઈ બેઠા, ઊર્મિ આજન્મ સૌ ફિતૂરી છે,
આ ગઝલ પૂરી કેમ થાય હવે ? આપણી વારતા અધૂરી છે…

જે કબૂલાત હમણાં આપે કરી એ હકીકતમાં શું જરૂરી છે ?
આપના દિલમાં જે જે વાત હતી, આપની આંખમાં ઢબૂરી છે !

ચાલી ચાલીને લાગણીઓનો નીકળે દમ તો પડશે પરસેવો,
બાકી હૈયા ને આંખની વચ્ચે, બોલો તો કેટલીક દૂરી છે ?!

યુદ્ધમાં વ્યસ્ત છે, તને શી ખબર, તારો રથ શી રીતે વિજયને વર્યો ?
આંગળી જે ધરી ધરીમધ્યે એ કઈ ઇચ્છાની સબૂરી છે ?!

ક્રૌંચવધના સમય જે દર્દ હશે, દર્દ એવું જ આજે જન્મ્યું છે;
હૈયું તારું વીંધાયું ત્યાં ને અહીં એ જ પંક્તિઓ પાછી સ્ફુરી છે.

મેઘલી રાત પણ નથી નડતી, શું નડે કેડીઓ વિજન કોઈ ?
આપમેળે જ મેળવે મંઝિલ, ઝંખનાઓ ગજબની નૂરી છે.

– વિવેક મનહર ટેલર
(૧૧/૧૩-૦૩-૨૦૧૧)

P6042053
(કલાબાજી…                                   …ડોલ્ફિન શૉ, ઓર્લિન્ડો (ફ્લોરિડા)

મુશળધાર કરી દે…

OLYMPUS DIGITAL CAMERA
(અદા….                                                 …ડેટ્રોઇટ, અમેરિકા, મે-2011)

*

પળની હો પળોજણ તો તું પળવાર કરી દે,
તાણીને ન એ વાત લગાતાર કરી દે.

તારે જવું છે કે નહીં, નિર્ધાર કરી દે,
દીવાલ મટી જાતને તું દ્વાર કરી દે.

મોં ફેરવીને તું મને તલભાર કરી દે,
યા આંખ મિલાવીને મુશળધાર કરી દે.

જે કામ છે તારે એ લડીને તો નહીં થાય,
છો કામ પતે એ પછી તકરાર કરી દે.

સ્વપ્નો છે તૂટેલા કે છે ઇચ્છા તણો ચૂરો,
આ પાર ઉતારી દે કે ઉસ પાર કરી દે.

જે વાર મરણતોલ હતો એને શી રીતે,
આ મન પછી હોવાતણો આધાર કરી દે !

જગ લાગ્યું સીધું તારા વળાંકોમાં ડૂબીને,
મુજને હવે હે શબ્દ ! તદાકાર કરી દે.

– વિવેક મનહર ટેલર
(૦૫-૦૪-૨૦૧૧)

*

OLYMPUS DIGITAL CAMERA
(ગૂફ્તગુ….                                                 …ડેટ્રોઇટ, અમેરિકા, મે-2011)

આજે અને કાલે…

OLYMPUS DIGITAL CAMERA
(બુશ્કીલ ફૉલ્સ, પેનસિલવેનિયા, 13 મે, 2011)

કવિતાનું ઝરણું તત્પર છે અમેરિકાના પશ્ચિમ કિનારાને ભીંજવવા માટે… બે બેક-ટુ-બેક કાર્યક્રમ… કેલિફૉર્નિયામાં…સહૃદય મિત્રોને ભાવભીનું નિમંત્રણ…

*

સાન ફ્રાંસિસ્કો

21/05 (શનિવાર): સાંજે 5.30 વાગ્યે

Desi Aericans of Gujarati Language Origin DAGLO (ડગલો) પ્રસ્તુત કરે છે “શબ્દોના રસ્તે”, સાંજે 5.30 વાગ્યે. Shreemaya Krishnadham ( Shreenathji Haveli ), 25 Corning Avenue, Milpitas, CA 95035

[408-410-2372, 408-607-4979, 408-425-9640 ]

*

લોસ એન્જેલિસ

22/05 (રવિવાર): કાર્યક્રમ (લોસ એન્જેલિસ)

અનેકાંત કમ્યુનિટિ સેન્ટર અને જૈન સેન્ટર ઑફ સધર્ન કેલિફૉર્નિયા પ્રસ્તુત કરે છે ગુજરાતી ગઝલ એક્સ્ટ્રાવગાંઝા, બપોરે 2.30 વાગ્યે. Jain Centre Culture Complex, 8072 Commonwealth Avenue, Buena Park, CA 90621.

*

OLYMPUS DIGITAL CAMERA
(બુશ્કીલ ફૉલ્સ, પેનસિલવેનિયા, 13 મે, 2011)

અમેરિકા – ફોટોગ્રાફ્સ – ૧

આજે અમેરિકામાં ડેટ્રોઇટ અને શિકાગો પછી મારો ત્રીજો કાર્યક્રમ :

ન્યુ જર્સી

14/05 (શનિવાર): બપોરે બરાબર ૨:૩૦ વાગ્યે

ગુજરાતી લિટરરી ઍકેડેમી ઓફ નોર્થ અમેરિકા આયોજિત મહેફિલે ગઝલ, બપોરે બરાબર ૨:૩૦ વાગ્યે @ Ramada Inn, 999 Route 1 South, North Brunswick, NJ 08902

[973-628-8269, 973-812-0565, 973-633-9348, 732-968-0867, 718-706-1715, 205-824-5349, 781-983-4941, 973-471-5344]

****

****

અને, આજે કવિતાના બદલે મારા અમેરિકાના પ્રવાસના શરૂઆતના દિવસોની એક નાનકડી ઝલક…

*

OLYMPUS DIGITAL CAMERA
(કેમ ભાઈ, મારો ફોટો પાડતા પહેલાં મારી રજા લીધી? )

*

OLYMPUS DIGITAL CAMERA
(ગગનચુંબી મહાલયો…                 …ડેટ્રોઇટ ડાઉનટાઉન)

*

OLYMPUS DIGITAL CAMERA
(મૂલ્ય તારું શૂન્ય છે….                    …રિવર ફ્રંટ, ડેટ્રોઇટ ડાઉન ટાઉન)

*

OLYMPUS DIGITAL CAMERA
(અમે કતારબંધ ઊભા, હવે તો કોઈ વસંત દ્યો…..)

*

OLYMPUS DIGITAL CAMERA
(એક અકેલા ઇસ શહરમેં…             …રિવર ફ્રંટ, ડેટ્રોઇટ ડાઉન ટાઉન)

*

OLYMPUS DIGITAL CAMERA
(પારદર્શક કાચ થઈને આમ ક્યાં નીકળ્યા તમે? … જી.એમ. મોટર્સ)

*

OLYMPUS DIGITAL CAMERA
(જરા આ પાંખને ઓછી પ્રસારીએ, આવો…                …બેલે આઇલેન્ડ)

*

OLYMPUS DIGITAL CAMERA
(સુરતમાં ગાંઠીયા, અમેરિકામાં પૉપકોર્ન !!)

*

OLYMPUS DIGITAL CAMERA
(મન મળી ગયું એની મેળે મેળામાં…              …બેલે આઇલેન્ડ, ડેટ્રોઇટ)

*

OLYMPUS DIGITAL CAMERA
(ગોરી… આ તું મલકે છે કે પછી રસ્તો…. )

*

OLYMPUS DIGITAL CAMERA
(કૂદવાને આતુર…                               …. સ્ટર્લિંગ હાઇટ્સ, ડેટ્રોઇટ)

વંટોળિયો

OLYMPUS DIGITAL CAMERA

(રંગીન ટહુકો…                                                  ….ડેટ્રોઇટ, ૦૪-૦૫-૨૦૧૧)

*

આજે સાંજે અમેરિકામાં મારો બીજો કાર્યક્રમ:

*

શિકાગો

07/05 (શનિવાર): સાંજે 6 વાગ્યે

શિકાગો આર્ટ સર્કલ દ્વારા આયોજિત કાર્યક્મ, સાંજે 6 વાગ્યે. Elk Grove Village High School Auditorium, 500 West Elk Grove Blvd., Elk Grove Village, IL 60007

[(847) 803-9560, 757-6342, 566-2009, 490-0600]

*

ભીતરે ફુત્કાર કરતો ક્યારનો વંટોળિયો,
શ્વાસના નામે વગોવાયો ઘણો વંટોળિયો.

બહાર-ભીતર સૌ ઉપર-નીચે નીચે-ઉપર થતું,
તારો SMS છે કે વહાલનો વંટોળિયો ?

માળિયું ખાલી કરું હું લાખ, ખાલી થાય નહિ,
કંઈનું કંઈ ઘસડી જ લાવે યાદનો વંટોળિયો.

નક્કી બદલાયું છે તારા-મારા હૈયાનું દબાણ,
એ વગર ફૂંકાય બાકી કેમનો વંટોળિયો ?

કોણ મારા ગામ, ગલીઓ, ઘર સતત ધમરોળતું ?
હું જ શું પોતે નથી ને ક્યાંક તો વંટોળિયો ?!

દૂર તારાથી છું તો શું, હું તને પળવારમાં
લઈ લઈશ આગોશમાં થઈ શબ્દનો વંટોળિયો.

– વિવેક મનહર ટેલર
(૧૫-૦૩-૨૦૧૧)

*

OLYMPUS DIGITAL CAMERA

(અમેરિકન ટહુકો…                                                  ….ડેટ્રોઇટ, ૦૪-૦૫-૨૦૧૧)

ગમતીલાં ખ્વાબ

P1013655
(અમેરિકા આવવાનું પહેલું કારણ?         ….રીવર ફ્રંટ, ડેટ્રોઇટ રીવર, ૩૦-૦૪-૧૧)

*

પ્રેમભીનાં ગુલાબ મોકલું છું,
જાગરણના જવાબ મોકલું છું;
પાંપણો સહેજ પણ ખુલી ના શકે,
એવાં ગમતીલાં ખ્વાબ મોકલું છું.

-વિવેક મનહર ટેલર
(૧૫-૦૩-૨૦૧૧)

P1013923
(સ્કાય લાઇન…                                  ….ડેટ્રોઇટ રીવર,૩૦-૦૪-૨૦૧૧)

*

અમેરિકાનો મારો પહેલો કાર્યક્રમ આજે:

ડેટ્રોઇટ

01/05 (રવિવાર): સાંજે ચાર વાગ્યે

સમન્વય પ્રસ્તુતિ સાહિત્ય સંધ્યા, સાંજે ચાર વાગ્યે @ Costick Center, 28600 Eleven Mile Road, Farmington Mills, MI

[734-620-2233, 734-306-1180, 248-7608005]

Status : SOLD OUT

ક્યાંથી મેળવશો આ ઑડિયો CD તથા પુસ્તકો?

A_SCSM_front_final A_CDsticker_final GarmaaLo

બંને પુસ્તકો તથા ઑડિયો સીડીના સેટની કિંમત:

  • સુરતમાં: રૂ. 250 (રૂ 350ના બદલે)
  • ગુજરાત તથા મુંબઈમાં: રૂ. 320 (કુરિઅર તથા બેંક ચાર્જિસ સાથે)
  • વિદેશમાં : $ 35 (પોસ્ટેજ ચાર્જ સાથે)

છૂટક કિંમત: (ભારતમાં રૂ. 50 તથા વિદેશમાં $ 9 પોસ્ટેજ ચાર્જ અલગથી ઉમેરવો)

  • શબ્દો છે શ્વાસ મારા (ગઝલ સંગ્રહ) : રૂ. 125 ($ 10)
  • ગરમાળો (કાવ્યસંગ્રહ) : રૂ. 110 ($10)
  • અડધી રમતથી (ઑડિયો સીડી) : રૂ. 115 ($8)

પુસ્તક અને ઑડિયો સીડીનું પ્રાપ્તિસ્થાન:

સુરત :

  • આયુષ્ય હૉસ્પિટલ અને કાર્ડિયાક સેન્ટર, 47, સ્વીટી સૉસાયટી, ઉમાભવનની ગલીમાં, ભટાર રોડ.  (9824125355)
  • બુક વર્લ્ડ, કનકનિધિ, ગાંધી સ્મૃતિ ભવનની સામે, નાનપુરા. 0261-2461414)
  • બુક પૉઇન્ટ, ભૂલકા ભવન સ્કૂલની પાછળ, ભૂલકાં ભવન માર્ગ, રાંદેર રોડ. (0261-2744231)

અમદાવાદ:

  • રચના પ્રશાંત શાહ: 32, રમેશ પાર્ક સૉસાયટી, પંચશીલ બસ સ્ટેન્ડ પાસે, ઉસ્માન પુરા. (079-27561084)

મુંબઈ:

  • મીના છેડા, ગોરેગાંવ. (9930177746)

અમેરિકા:

  • શાર્દૂલ પંડ્યા:  ડેટ્રોઇટ: misspandya@hotmail.com, 001-586-264-0388
  • જયશ્રી ભક્ત, સાન ફ્રાન્સિસ્કો, કેલિફોર્નિયા:  write2us@tahuko.com
  • મોના નાયક, ન્યૂ જર્સી : urminosaagar@yahoo.com

સુરેશ દલાલની કલમે રાધાની આંખ…

DB1DB2

(‘હયાતીના હસ્તાક્ષર’, શ્રી સુરેશ દલાલ…                        …દિવ્ય ભાસ્કર, રવિ પૂર્તિ, ૧૦-૦૪-૨૦૧૧)

*

યમુનાના જળ કદીયે ઓછાં નથી થતાં કારણ કે રાધાની આંખ સતત આંસુથી છલકાતી રહે છે.

 

જમુનાના જળ કદી ઓછાં ન થાય એનું કારણ પૂછો તો કહું રાધાની આંખ!
તીરથને મંદિરો પડતાં મેલીને કદી જાત આ ઝુરાપાની નદિયુંમાં નાખ

રાધાનાં શમણાંના સાત રંગ રોળાયા
તંઇ જઈ એક મોરપિચ્છ રંગાયું
હૈડું ફાડીને પ્રાણ ફૂંક્યા કંઈ ઘેલીએ
એ દી’ આ વાંસળીએ ગાયું
મોરલીની છાતીથી નીકળતા વેદનાના સૂર સખી! સાંખી શકે તો જરી સાંખ!
જમુનાના જળ કદી ઓછાં ન થાય એનું કારણ પૂછો તો કહું રાધાની આંખ!

ગોધૂલીવેળાની ડમરીમાં ડૂબકી દઈ
આયખું ખૂંદે છે ખાલીખમ પાદર
રાહનાં રૂંવાડાને ઢાંકવા પડે છે કમ
ચોર્યાસી લાખ તણી ચાદર
છો ને ભવાટવિ ઊગી અડાબીડ પણ ધખધખતી ઝંખનાને વળશે ન ઝાંખ
જમુનાના જળ કદી ઓછાં ન થાય એનું કારણ પૂછો તો કહું રાધાની આંખ!

– વિવેક મનહર ટેલર

કવિના તાજેતરમાં પ્રગટ થયેલા સંગ્રહ ‘ગરમાળો’માંથી આ ગીત લઉં છું. એમનો એક બીજો કાવ્યસંગ્રહ પણ હમણાં પ્રગટ થયો એનું નામ છે ‘શબ્દો છે શ્વાસ મારા.’ ગીત ગઝલ, અછાંદસ મુક્તક-આ બધું કવિની કલમને વશ છે. કવિએ પ્રથમ પંક્તિથી જ એક કાલ્પનિક ચમત્કારિક કૃતિ સર્જી છે. આ ચમત્કાર પાછળ કોઈ કથા, દંતકથા કે પૌરાણિક કથા હોય તો મને ખ્યાલ નથી. પણ યાદ છે ત્યાં સુધી અમેરિકામાં આત્મીય મોરારિબાપુએ જમુનાના જળની વાત કરતા આવો એક પ્રસંગ ટાંકયો હતો. મૂળ આનંદ તો કવિએ લયમાં ઝીલેલી જે વાત છે એનો છે.

આ યમુનાના જળ કદીયે ઓછાં નથી થતાં કારણ કે રાધાની આંખ સતત આંસુથી છલકાતી રહે છે. રાધાની આંખ જ તીર્થધામ છે. મંદિરોને પડતા મૂકવાની વાત છે. આ બધાં તીર્થધામો કે મંદિરો એ તો રાધાના ઝુરાપામાં પડતા મૂકવા જેવાં છે. એક એક પળ ગોપી હોય છે પણ પળે પળેનું સાતત્ય એ રાધા છે. રાધાને પણ એના સપનાં તો હોય, પણ એ સપનાંના સાતે રંગ રેલાઈ ગયા પછી એક મોરપિચ્છ થયું. જ્યારે હૃદય ફાટફાટ થયું ત્યારે તો એની ઘેલછામાંથી વાંસળીનું ગીત સૂર રૂપે પ્રગટયું. મોરલીમાં પણ ચિક્કાર વ્યથા છે. જન્મોજન્મની કથા છે. એની વેદનાના સૂર વીંધી નાખે એવા છે. એને જીરવવા સહેલા નથી. જીરવવું અને જીવવું એ બન્ને લગભગ અશક્ય છે.

સાંજનો સમય છે. ગોધૂલીની વેળા છે. એની ડમરીમાં આખું આયખું ડૂબકી મારે છે અને ખાલીખમ પાદર થઈને ખૂંદે છે. અહીં ફાટફાટ લાગણી છે પણ લાગણીવેડા નથી. ખુલ્લેઆમ કથન છે પણ વેવલાવેડા નથી. ચોર્યાસી લાખના ફેરાની ચાદર ઓછી પડે એવાં રૂંવાડાઓ છે. માત્ર આ એકાદ આયુષ્યની વાત નથી પણ સમગ્ર ભવાટવિની વાત છે. ઝંખના છે પણ દઝાડે એવી છે અને એ ઝંખના પણ એવી છે કે એને કદી ઝાંખપ ન લાગે. રાધા અને કૃષ્ણનો પ્રેમ સનાતન અને અમર છે. યમુનાના જળ કે રાધાની આંખ કદી સુકાવાનાં નથી. આ સાથે આ કવિનું બીજું ગીત જોઈએ જેથી કવિની ગીતની ગુંજાશનો ખ્યાલ આવે.

બળબળતા વૈશાખી વાયરા
ધગધગતી રેતીને રંજાડે, સંઈ! જયમ આંખ્યું ને કનડે ઉજાગરા

હળું હળું વાયરાનું બળું બળું ડિલ ચીરે
થોરિયાના તીખા તીણા નહોર
સન્નાટો ચીસ દઈ ફાટી પડે ને તંઈ
ગુંજી રે આખ્ખી બપ્પોર
સુક્કાભઠ્ઠ બાવળના એક-એક કાંટા પર તડકા માંડીને બેઠા ડાયરા
બળબળતા વૈશાખી વાયરા

સીમ અને વગડો ને રસ્તા બળે છે
એથી અદકું બળે છ મારું મંન
રોમ-રોમ અગ્નિ તેં ચાંપ્યો કેવો
લાગે ટાઢા આ ઊના પવંન
બળઝળતી રાત્યું ને ઝાકળ જયમ ઠારે ઈંમ આવ અને ઠાર મુંને, ઠાકરા!
બળબળતા વૈશાખી વાયરા

હયાતીના હસ્તાક્ષર, સુરેશ દલાલ

હું તો ગરમાળો…

OLYMPUS DIGITAL CAMERA

*

સુરતના મોટાભાગના ગરમાળા અમારા દિલની ડાયરીમાં કેદ છે. દર ઉનાળે આ બધાની અવારનવાર મુલાકાતે અમે ખાસ નીકળીએ છીએ. આ વરસે હજી ગરમી ખરા અર્થમાં શરૂ નથી થઈ એટલે મોટા ભાગના ગરમાળા ખીલ્યા નથી, સિવાય કે એક બે પીળી સેર… પણ ઘોડ દોડ રોડ પર ‘તનિષ્ક’ની સામે રસ્તાની વચ્ચે સૂર્યનો તડકો આખો દિવસ અનવરત સહન કરતો ગરમાળો કદાચ તાપના કારણે વહેલો મહોરી ઊઠ્યો છે… એને જોયો અને વિચાર આવ્યો કે આ અગાઉ તો ‘મોસમનો પહેલો ગરમાળો’ ગીત લખી ચૂક્યો છું અને ‘ગરમાળો’ સંગ્રહ પણ પ્રગટ થઈ ગયો.. હવે ગરમાળા પર વળી નવું શું લખી શકાય ? પણ કાર સ્ટાર્ટ કરી અને મોબાઇલ હાથમાં લીધો… ચાલુ કારે ડ્રાફ્ટ મોડમાં ધ્રુવ પંક્તિઓ ટાઇપ કરવી આદરી. વૈશાલીએ પૂછ્યું, કોને SMS કરે છે… મેં કહ્યું, મને જ…

આ રહ્યો એ SMS…

*

કીધો જ્યાં તાપનો તેં સરવાળો,
હું ખીલ્યો, હું તો ગરમાળો.

તારી એક જ ઉષ્ણ નજરથી
ડાળ-ડાળ લહેરાયું સોનું,
રાહ પીળો, થઈ મુગ્ધ વિચારે-
‘આ વરદાન છે કોનું ?’
તડકો રંગે મને, હું રંગી  દઉં આખો ઉનાળો,
મને છો રોમે-રોમ પ્રજાળો.
હું ખીલ્યો, હું તો ગરમાળો.

ભીના ભીના એક જ ટહુકે
મારી એક એક સેર લળુંબે;
પ્રેમમાં શાને શરમાવાનું ?
આખી મારી જાત ઝળુંબે,
આ પાર ભલો, ઉસ પાર ભલો પણ હોય નહીં વચગાળો,
છો ને રોકે ઉપરવાળો.
હું ખીલ્યો, હું તો ગરમાળો.

– વિવેક મનહર ટેલર
(૦૬-૦૪-૨૦૧૧)

*

GarmaaLo
(‘ગરમાળો’ (કાવ્યસંગ્રહ)…                                                   …સ્વયમ્ પ્રકાશન, સુરત)

અમેરિકા… હું આવી રહ્યો છું…

way to success (12X18)
(લિબર્ટી પાર્ક, ન્યુ જર્સી…                                 ….. નવેમ્બર, ૨૦૦૯)

*

ઘણા લાંબા સમયથી આ મુલાકાત અટવાયા કરતી હતી… વચ્ચે એકવાર ઊડતી મુલાકાત લેવાનું થયું પણ જે રીતે મારે અમેરિકા આવવાની ઇચ્છા હતી એ આ વખતે પૂરી થશે એમ લાગે છે… લગભગ દોઢ મહિનો અને અમેરિકાના અલગ-અલગ ખૂણાઓ અને ઢગલાબંધ મિત્રો સાથે મુલાકાત… અદભુત રોમાંચ અનુભવી રહ્યો છું…

અમેરિકાના મારા મિત્રો આ તારીખો નોંધી લે…  મારી આ શબ્દ-યાત્રાના સહભાગી થવા આપ સહુને મારું નેહભીનું નિમંત્રણ છે…

* * *

28/04 (ગુરુવાર) : મુંબઈ થી ડેટ્રોઇટ

01/05 (રવિવાર): કાર્યક્રમ (ડેટ્રોઇટ)
સમન્વય પ્રસ્તુતિ સાહિત્ય સંધ્યા, સાંજે ચાર વાગ્યે @ Costick Center, 28600 Eleven Mile Road, Farmington Mills, MI
[734-620-2233, 734-306-1180, 248-7608005]

*

07/05 (શનિવાર): કાર્યક્રમ (શિકાગો)
શિકાગો આર્ટ સર્કલ દ્વારા આયોજિત કાર્યક્મ, સાંજે 6 વાગ્યે. Elk Grove Village High School Auditorium, 500 West Elk Grove Blvd., Elk Grove Village, IL 60007
[(847) 803-9560, 757-6342, 566-2009, 490-0600]

*

12/05 (ગુરુવાર): ડેટ્રોઇટથી ન્યુ જર્સી

14/05 (શનિવાર): કાર્યક્રમ (ન્યુ જર્સી)
ગુજરાતી લિટરરી ઍકેડેમી ઓફ નોર્થ અમેરિકા આયોજિત મહેફિલે ગઝલ, બપોરે બરાબર ૨:૩૦ વાગ્યે @ Ramada Inn, 999 Route 1 South, North Brunswick, NJ 08902
[973-628-8269, 973-812-0565, 973-633-9348, 732-968-0867, 718-706-1715, 205-824-5349, 781-983-4941, 973-471-5344]

*

19/05 (ગુરુવાર): ન્યુ જર્સીથી કેલિફોર્નિયા

21/05 (શનિવાર):
કાર્યક્રમ (સાન ફ્રાંસિસ્કો)
Desi Aericans of Gujarati Language Origin DAGLO (ડગલો) પ્રસ્તુત કરે છે “શબ્દોના રસ્તે”, સાંજે 5.30 વાગ્યે.
Shreemaya Krishnadham ( Shreenathji Haveli ), 25 Corning Avenue, Milpitas, CA 95035
[408-410-2372, 408-607-4979, 408-425-9640 ]

*

22/05 (રવિવાર): કાર્યક્રમ (લોસ એન્જેલિસ)

29/05 (રવિવાર) : લોસ એન્જેલિસથી ફ્લોરિડા (ઓર્લેન્ડો)

06/06 (સોમવાર) : ફ્લોરિડાથી હ્યુસ્ટન

09/06 (ગુરુવાર): હ્યુસ્ટનથી ભારત પરત…

* * *

આ બધા કાર્યક્રમમાં કવિ શ્રી રઈશ મનીઆર અને મોના નાયક મારા સાથી મિત્રો છે. અમેરિકામાં વસતા મિત્રો મારો સંપર્ક dr_vivektailor@yahoo.com અથવા 91-9824125355 પર કરી શકે છે..

*

skyline

(વિશ્વવિખ્યાત સ્કાય-લાઇન, ન્યુ યૉર્ક….            …નવેમ્બર, ૨૦૦૯)

રંગાયા છે…

OLYMPUS DIGITAL CAMERA
(હોળી હમણાં જ ગઈ, નહીં ?              ….ગોરેગાંવની ગટર, ફેબ્રુઆરી, ૨૦૧૧)

*

આકંઠ છલોછલ અંદર-બાહર દેહ-પ્રાણ રંગાયા છે,
તમે નથી પણ તમારા સ્મરણે થઈ રમમાણ રંગાયા છે.

હવે નજર પર કે લક્ષ્ય ઉપર ચઢી શકે ન ઢોળ જ કોઈ,
તુજ રંગે આ ધનુષના લખ ચોર્યાસી બાણ રંગાયા છે.

અમારી ભીતર સતત બળે છે, અમારે હોળીનું શું છે કામ જ ?
અમારા શ્વાસો કયા અનલથી તમને શી જાણ, રંગાયા છે ?!

ઘણાક આવ્યા, ઘણા ગયા પણ ગયું છે કોરુંકટ્ટ કોણ અહીંથી ?
ઢાઈ આખરની પિચકારીથી ચતુરસુજાણ રંગાયા છે.

અમારા શબ્દોને ખોદી કાઢો કે રગ-રગોને ચીરો અમારી,
જડશે એ જ જેનાથી અમારા આણબાણ રંગાયા છે.

-વિવેક મનહર ટેલર
(૨૦-૦૩-૨૦૧૧)

PB131427
(રંગાયા છે…                                ….અરુણાચલ પ્રદેશ, ૧૫-૧૧-૨૦૧૦)

ઑડિયો સી.ડી. અને ક્ષમાપ્રાર્થના…

A_CDsticker_final

મારા બે કાવ્યસંગ્રહો અને ઑડિયો સી.ડી.નો સેટ ખરીદનાર તમામ સ્નેહીજનોની આજે મારે માફી માંગવાનું થયું છે… કાવ્યસંગ્રહોની સાથે ઑડિયો સી.ડી. પણ મળવી જ જોઈતી હતી પણ કોઈક કારણોસર ત્રેવીસમી ફેબ્રુઆરીએ મારો એ ઈરાદો બર ન આવ્યો અને સી.ડી.નું માત્ર વિમોચન જ થયું, વિતરણ ન થઈ શક્યું….

કોઈક કારણોસર ઑડિયો સી.ડી. હજી તૈયાર થઈ શકી નથી. એ માટે સહુ સ્નેહીમિત્રોની ક્ષમા પ્રાર્થું છું…

આ સૂરજને કહી દો કે ઊગે ન આજે

OLYMPUS DIGITAL CAMERA
(પ્રતીક્ષાની ગલીઓમાં…           ..રણથંભોર, રાજસ્થાન, નવે.-૨૦૦૬)

*

ઉદાસી ત્યજી સળ પથારીના જાગે,
ખબર તારી જ્યાં આવી વહેલી સવારે.

ખબર તારી લાવ્યો નથી સૂર્ય આજે,
નગર આજે એનો દિવસ ક્યાંથી પામે ?

તડપ રોમેરોમે ઊગી કેમ આજે ?
થયું જે થતું સોળમી વર્ષગાંઠે.

હજી પુષ્પ-ઝાકળની કેલિ છે બાકી,
આ સૂરજને કહી દો કે ઊગે ન આજે.

અસર જો નિકટતાની, જાણ જ રહી નહિ,
‘તમે’માંથી ‘તું’ પર સરી આવ્યા ક્યારે ?

પ્રતીક્ષાની ગલીઓમાં રસ્તો ભૂલ્યાં છે –
સદી છે કે ક્ષણ છે, શી રીતે કળાશે ?

-વિવેક મનહર ટેલર
(૧૦/૧૧-૦૩-૨૦૧૧)

*

sunrays
(ફાટું ભરીને સોનું…                                             ….માઉન્ટ આબુ, ૨૦૦૦)

બે કાફિયાની ગઝલ

OLYMPUS DIGITAL CAMERA
(આંખના શતરંગી શમણાં…                  … પટ્ટાયા, થાઈલેન્ડ, ૨૧-૦૮-૨૦૦૮)

*

કેમ પકડી બેઠો છે સાંકળપણું ?
દ્વારથી પણ હોય છે આગળ ઘણું.

આખરે તો થઈ જવાનું છે ફના,
નામ દો વાદળનું કે ઝાકળ તણું.

આંખને વાંચી જવાનું હોય ત્યાં,
તું મૂરખ બેઠો છે લઈ કાગળપણું.

તારી આગળ અર્થ એનો કંઈ નથી,
છો નનૈયા લાખ હું પાછળ ભણું.

આંખના શતરંગી શમણાં કે પછી
છાતીમાં છુપાવ્યા એ વાદળ ગણું ?

સ્થાન મારી જિંદગીમાં તારું શું ?
એ જ જે સુરતમાં છે ભાગળ તણું.

– વિવેક મનહર ટેલર
(૦૩/૦૪-૦૩-૨૦૧૧)

નેહા પુરોહિતે SMS વડે બે કાફિયાની ગઝલ મોકલાવી. એ વાંચતા જ ભીતર સળવળાટ થયો. છેલ્લા છ-આઠ મહિનાથી પુસ્તક પ્રકાશન કંઈક એ રીતે ભીતરને ભરડો લઈ બેઠું હતું કે કવિતા સાવ જ વિસારે પડી ગઈ હતી. નેહાની ગઝલે મહિનાઓની શીતનિદ્રાનો આ સ્વરૂપે દવાના સેમ્પ્લના કાગળ પર અંત આવ્યો… આભાર, દોસ્ત! લયસ્તરો પર નેહાની ગઝલ વાંચવી ન ચૂકાય એ ખાસ જો જો…

શબ્દોનું સ્વરનામું – પહેલી કડી

બીજી કડી: લયસ્તરો.કોમ
ત્રીજી કડી: ટહુકો. કોમ
ચોથી કડી: ગાગરમાં સાગર.કોમ

*

ત્રેવીસમી ફેબ્રુઆરી, 2011ની એ સાંજ મારા જીવનની સહુથી અગત્યની બની રહેવા સર્જાઈ હતી… સુરત ખાતે ગાંધી સ્મૃતિભવનમાં એક અલગ જ અંદાજમાં મારા બે પુસ્તકો ‘ શબ્દો છે શ્વાસ મારા’ (ગઝલસંગ્રહ) તથા ‘ગરમાળો’ (કાવ્યસંગ્રહ) અને ઑડિયો સી.ડી. ‘અડધી રમતથી’નું વિમોચન થયું પણ આખી વાત થઈ જરા હટ કે…

‘ગઝલ ને ગીતને એ વારાફરતી પહેરે છે, કવિની પાસે શું વસ્ત્રોની બે જ જોડી છે?’ એમ રઈશભાઈ નેપથ્યમાંથી બોલ્યા અને પડદો ખુલ્યો… બે ખૂણે મૂકેલા આદમકદના બે પુસ્તકો પર પ્રકાશ પડ્યો, ઉમરાવજાન ફિલ્મનું સંગીત રેલાયું અને તાળીઓના ગડગડાટ વચ્ચે ‘ગઝલ’ના પાત્રમાં ત્વિષા શુક્લ-શાહ નૃત્ય કરતી કરતી મંચ પર આવી…

DS2_4799

બીજા છેડે ગુજરાતી ગીતનું સંગીત પીરસાયું અને ‘ગીત’ના પાત્રમાં જાનકી ઠાકર ગરબાના તાલે ઠુમકતી પધારી…

DS2_4802

ગીત અને ગઝલના પ્રારંભિક સંવાદ પત્યા કે તબીબ મહાશય પધાર્યા… ક્લિનિકમાં બેસીને ગુજરાતી વેબસાઇટ્સ પર કામ કરતા નજરે ચડ્યા એવામાં એમનો ફોન રણક્યો. ઇમરજન્સી આવી અને ભાગ્યા…

DS2_4804કાય્રક્ર

ઇમરજન્સી પતાવીને એપ્રન કાઢીને પાછા ફરી એ તો પાછા લેપટોપ પર વેબસાઇટ્સ લઈ ચોંટ્યા એટલે ગીત-ગઝલે એમનો ઉધડો લીધો… ક્યાંથી કાઢો છો આટલો સમય? અને આટલો સમય કાઢો છો તો ગીત પહેલાં લખ્યું કે ગઝલ?

DS2_4810

ના બહેન… ન તો ગીત પહેલાં આવ્યું કે ન તો ગઝલ.. પહેલાં આવ્યું જોડકણું… સાડા નવ વર્ષની ઉંમરે… નારગોળના દરિયાકિનારે…

184641_1438588543349_1792087610_840443_7095389_n

..અને આ સાંભળો, શરૂઆતના દિવસોની ગઝલ… ભૂમિ જે ખુદ કંસનું પૂજન કરે, ક્હાન એને ક્યાંથી વૃંદાવન કરે?

180763_1438590703403_1792087610_840445_1672235_n

કંસની વાત કરી કે તરત જ કંસમહારાજ પધાર્યા, અમારા શાળાજીવનની વાતો કરવા માટે… ડૉ. તીર્થેશ મહેતા સાક્ષાત અને અમેરિકાથી ધવલ શાહ વિડિયો ક્લિપ ઉપર…

DS2_4821

શાળાજીવનની મારી કાવ્યપ્રવૃત્તિની વાત થાય તો કોલેજની કેન્ટિન કેમ બાકી રહે? મિત્રો સાથે ટોળટપ્પાં, ચા અને સોનેરી વરસોની સોનેરી વાતો…

180763_1438590863407_1792087610_840449_7658485_n

કોલેજકાળની મારી કાવ્યપ્રવૃતિ, છંદનો કુછંદ, સ્પર્ધાઓ અને કન્યાઓના સંભારણાં ડૉ. નીરવ શાહના મોઢે…

183852_1438593863482_1792087610_840458_4766387_n

બગલથેલો અનેચપ્પલ – કોલેજકાળના પોશાકમાં એક ગઝલ હો જાયે…

183852_1438593943484_1792087610_840460_4126788_n

પ્યાર હમેં કિસ મોડ પે લે આયા…

180058_1438597543574_1792087610_840465_6324387_n

કોલેજની વાત પતી કે મહાનુભાવો પધાર્યા… કવિશ્રી સુરેશ દલાલ, પન્ના નાયક તથા રાજેશ વ્યાસ મિસ્કીનની વિડિયો ક્લિપ્સ સાથે કવિના સ્વાંગમાં અનુસંધાન…

183592_1438725866782_1792087610_840742_1312299_n

નેપથ્યમાં પાવર પોઇન્ટ પર નાના-મોટા માઇલ સ્ટોન્સ….

183592_1438725826781_1792087610_840741_4693739_n

હવે પધારે છે ગુજરાતી કવિતાની સૌથી વિશાળ વેબસાઇટ લયસ્તરો.કોમના સ્થાપક અને સંચાલક, ધવલ શાહ… અમેરિકાથી વિડિયો ક્લિપ…

DS2_4841

સાથે જ અમેરિકાથી ટહુકો.કોમની જયશ્રી પણ વિડિયો ક્લિપ્સની મદદથી આ વિમોચનમાં હાજર થઈ ગઈ…

DS2_4844

અને ધવલ અને જયશ્રી આવે તો મોના કેમ બાકી રહી જાય? ઊર્મિસાગર.કોમની શુભકામનાઓ પણ વિડિયો સ્વરૂપે સમારોહમાં આવી ચડી…

IMG_8490

અને આ આજના દિવસનો આખરી વેશ… સુટ-બુટમેં આયા કનૈયા…

184908_1438602463697_1792087610_840473_7115847_n

મારી કાયમની બહેનપણીના પડખે મને બૂમ પાડીને ઘસડી લાવતા રઈશભાઈ…

180058_1438597663577_1792087610_840468_8283414_n

મારા દિલની બે-એક વાતો… નેપથ્યમાં પાવર પોઇન્ટ પર અમે બંને…

DS2_4854

હજી તો મારે ઘણું કહેવાનું છે, સાંભળો…

IMG_8503

તેરા સાથ હૈ કિતના પ્યારા…

184908_1438602583700_1792087610_840476_3823654_n

લઈ હાથ હાથમાં ભલે જીવ્યાં ઘણાં વરસ, પહેલાં દિવસની છે છતાં અકબંધ એ તરસ; ડગલે ને પગલે આપદા સો સો ભલે નડી, જે ગઈ, જે છે ને જે જશે એ જિંદગી સરસ !

180058_1438597703578_1792087610_840469_3868499_n

અને દોડતો આવ્યો અમારો લાડકવાયો સ્વયમ્ ગાલ લગા ગાલ લગા કરતો કરતો… અલ્યા! નાટકની સ્ક્રીપ્ટમાં આમ ભેટી પડવાનું તો લખ્યું નહોતું… પપ્પા પર આટલી બધી વહાલી આવી ગઈ!!!

DS2_4874

વહાલી મમ્મીના ચરણોમાં…

179884_1438611263917_1792087610_840483_5321936_n

આંસુ ન લૂંછ, મમ્મી…. પપ્પા પણ આજે અહીં હાજર જ છે… આગળ વધ અને મારા બંને પુસ્તકોનું તારા હાથે પપ્પાની હાજરીમાં વિમોચન કર…

179884_1438611303918_1792087610_840484_736533_n

બસ…. હવે પછીના વારતા લયસ્તરો.કોમ પર…

અતિથિ વિશેષ : આપણે બધા

આપે ત્રેવીસમી ફેબ્રુઆરી તારીખ તો નોંધી જ લીધી હશે…. હવે આપ સહુના માટે આ આમંત્રણ પત્રિકા…. સમય કાઢી જરૂર પધારશો.  આપને અંગત આમંત્રણ પત્રિકા જોઈતી હોય તો આપનું સરનામું મને dr_vivektailor@yahoo.com પર મેલ કરવા વિનંતી છે…

01_Card_cover 01_Card_front_final 01_Card_back_final

*

આપણો જ કાર્યક્રમ અને આપણે બધા જ અતિથિ વિશેષ…

*

A_SCSM_front_final A_CDsticker_final GarmaaLo

-આપની પ્રતીક્ષામાં,

વિવેક

ત્રેવીસમી ફેબ્રુઆરી…

A_CDsticker_final

ત્રેવીસમી ફેબ્રુઆરી…

આ દિવસ આપની ડાયરીમાં નોંધી રાખજો, દોસ્તો !  કેમકે આ દિવસ આપના એકધારા સ્નેહ અને હૂંફના કારણે જ મારી જિંદગીમાં આવ્યો છે…

આ દિવસે મારા બે પુસ્તકો ‘શબ્દો છે શ્વાસ મારા’ અને ‘ગરમાળો’ તથા ઑડિયો સીડી ‘અડધી રમતથી…’નું વિમોચન ગાંધી સ્મૃતિભવન, સુરત ખાતે થશે… સાથે જ ગાર્ગી વોરા, અમન લેખડિયા અને રાહુલ રાનડે રજૂ કરશે મારા ‘શબ્દોનું સ્વરનામું’ – જાણીતા-માનીતા ગુજરાતી ગીત-ગઝલનો મનહર કાર્યક્રમ…

આપ જો સુરત રહેતા હો અથવા આ દિવસે જો સુરત આવી શક્તા હો તો આપ સહુને મારા આ કાર્યક્રમમાં સહભાગી થવા મારું સ્નેહભીનું આમંત્રણ છે.

આપનું સરનામું જો મને dr_vivektailor@yahoo.com પર મોકલી આપશો તો આપને આમંત્રણ પત્રિકા પહોંચાડવામાં મને સુવિધા રહેશે…

આભાર !

A_SCSM_front_final

*

GarmaaLo


હર જનમમાં મને આ સફર મળે…

ફરી એકવાર એક પ્રકાશિત રચના, કોઈ પૂર્વભૂમિકા વિના…

vivek_kavita
(‘કવિતા’, ડિસે. 10- જાન્યુ.11…             …તંત્રી શ્રી સુરેશ દલાલ, હિતેન આનંદપરા)

*

kavita_chal nikLi paDie aa varsaad ma
(‘કવિતા’, ડિસે. 10- જાન્યુ.11…             …તંત્રી શ્રી સુરેશ દલાલ, હિતેન આનંદપરા)

હું શું કરું ?

PB078936
(દીકરો મારો લાડકવાયો…       ….દિરાંગ, અરુણાચલ પ્રદેશ. ૦૭-૧૧-૨૦૧૦)

*

વેકેશનમાં
દીકરો
બહારગામ ફોઈને ત્યાં રહેવા ગયો.
દસ વર્ષમાં
પહેલવહેલીવાર
એ અમારાથી આમ સાવ જ છૂટો થયો.
એના વિના જાણે સૂરજ ઊગતો જ નથી
ને ઊગે તો પછી કદી આથમતો જ નથી…
એની મમ્મી તો
સવાર-બપોર-સાંજ
ફોન કરીને એના ખબર-અંતર પૂછી લે-
આ કર્યું ?
આમ કેમ કર્યું ?
ફોઈને હેરાન કરે છે ?
બહુ ચૉકલેટ નહીં માંગવાની.
આઇસક્રીમની જીદ નહીં કરવાની.
દીકરો પણ
એના આખા દિવસના પરાક્રમ
મમ્મીને વિગતવાર કહે-
ક્યાં ક્યાં ફરવા ગયા હતા ?
શું શું જોયું ?
શું ખાધું ? ફોઈએ શું અપાવ્યું ?
-બધું જ.
મારા મોબાઇલ પર ફોન કરે
પણ ‘મમ્મીને આપો’ એટલું કહેવા પૂરતું જ.
એની મમ્મી તો
ખુલ્લું રડી પણ પડે…
હું…
હું શું કરું?

-વિવેક મનહર ટેલર
(૦૧-૦૬-૨૦૧૦)

*

PB078896
(ગુફ્તગુ…                         ….દિરાંગ, અરુણાચલ પ્રદેશ. ૦૭-૧૧-૨૦૧૦)

એ નજર…

PB110454
(એ નજર…                  ….અરુણાચલના રસ્તાઓ પર, ૧૧-૧૧-૨૦૧૦)

*

હજારોની ભીડ ચીરીને
એ નજર
એ એક નજર
એ જ નજર
ક્ષણાર્ધમાં
ક્ષણાર્ધ માટે જ મને વીંધી ગઈ…
અને તીવ્ર થતા તડકા સામે બાષ્પીભૂતાતા ઝાકળની જેમ
આખી ભીડ…
આ જ નજરના હીંચકા પર
જિંદગીના
કંઈ કેટલાય ખુશનુમા વરસો હીંચ્યા હતા.
આ જ નજરના ઝરણામાં
કંઈ કેટલાય સ્મરણો નાહી-ધોઈને ઉજળાં થયાં હતાં.
આ જ નજરના રસ્તે ચાલીને
કંઈ કેટલીય ઇચ્છાઓ આંટણિયાળી થઈ હતી.
આ જ નજરના છાંયડામાં
જન્મોજનમના કોલ વાવ્યા હતા.
આ નજર મારી નજરમાં
એમની એમ જ અકબંધ લઈને
સદીઓથી
હું ત્યાં જ ઊભો હતો.
કોઈ તડકો-ટાઢ-વરસાદ-ધુમ્મસ કે આંધી
એને લગરીક પણ ધુંધળી કરી શક્યાં નથી.
આજે
અચાનક
સદીઓ પછી
એ ચિરાંકિત નજર ફરીથી રૂ-બ-રૂ થઈ.
ભીડ ગાયબ.
સમય-શબ્દ-સ્થળ-સૃષ્ટિ કંઈ જ ન રહ્યું…
ચંદ શ્વાસોની ચાલુ આવ-જા સિવાય
નિશ્ચેત દેહ લઈને
હું
એ નજરને
કાગળ પર શી રીતે ચાક્ષુષ કરવી
એ વિમાસણમાં
કદાચ સદીઓ સુધી ત્યાં જ ઉભો રહીશ…

– વિવેક મનહર ટેલર
(૨૮-૦૪-૨૦૧૦)

*

PB089583
(તારી આંખનો અફીણી…       …પર્ણવી પટેલ, આસામ, ૧૩-૧૧-૨૦૧૦)

શોષણ V/s સમર્થન

થોડા સમય પહેલાં ગઝલ નામે ગઝલમાં અચાનક નજરે ચડી ગયેલી મારી એક રચનાની વાત કરી. આજે ફરી એવી જ એક વાત કરવી છે. ગઝલ ગરિમા 2009ના અંકમાં મારી રચના પ્રકાશિત થઈ છે એની જાણ એક મિત્રે SMS વડે કરી હતી… રચના તો પ્રકાશનાર્થે મેં જ મોકલાવી હતી પણ એ રચના પ્રકાશિત થઈ છે એની જાણ સંપાદક તરફથી કદી કરવામાં ન આવી… પુરસ્કાર જેવો શબ્દ તો ગુજરાતી સંપાદકોના શબ્દકોશમાં હોતી જ નથી, એક નકલ મોકલાવવાનો વિવેક પણ એ કરી શક્તા નથી…

સુરતમાં ‘બુક વર્લ્ડ’ ખાતેથી હું પુસ્તકો ખરીદું છું. એમણે ગઝલ ગરિમાની લગભગ ડઝન-દોઢ ડઝન પુસ્તિકાઓ મંગાવી. સંપાદક કમ પ્રકાશકે રિટેઇલરને પણ એક ટકો ડિસ્કાઉન્ટ આપ્યું નહીં એ છતાં બુક વર્લ્ડના શ્રી સરવૈયાએ ખોટ ખાઈને પંદર ટકા ડિસ્કાઉન્ટ મને આપ્યું…

…ખેર… ગઝલ ગરિમામાં પ્રકાશિત થયેલ આ મારી પહેલી અને આખરી કૃતિ છે કેમકે શોષણ કોઈ પણ સ્વરૂપમાં હોય, એ ખોટું જ છે… એનું સમર્થન કદી હોઈ શકે નહીં !

Ghazal Garima 2009_aaj varSho pachhi

*

Ghazal Garima 2009

પાંચમી વર્ષગાંઠ પર…

Vivek tailor

વહાલસોયા વાચકમિત્રો,

શ્વાસમાં શબ્દ વણીને કમ્પ્યૂટર પર ટિક્..ટિક્.. કરીને આપ સહુના હૃદય સુધી પહોંચવાની શરૂઆત કરી એ વાતને આજે પાંચ વર્ષના વહાણાં વાઈ ગયાં… ત્રણસોથી વધારે પૉસ્ટ અને સાડા સાત હજારથી વધુ પ્રતિભાવો…  કોણે કહ્યું કે પ્રેમને અવાજ નથી હોતો ?   છેલ્લા અઢી વર્ષમાં ઇકોતેર હજારથી વધુ યુનિક વિઝિટર્સ અને દોઢ લાખથી વધુ ક્લિક્સ… આપનો આ પ્રેમ અવિરત કાને પડતો રહ્યો છે…

છેલ્લા ચારેક વર્ષમાં ચોવીસેક જેટલા સાહિત્યલક્ષી સામયિકો અને અખબારોમાં ૧૩૦ જેટલા કાવ્યો પ્રકાશિત થયાં એ પણ આ સાઇટના જ કારણે…

આવનારું વર્ષ મારા માટે વધુ ખાસ છે…  આ વેબસાઇટે મને અને મારામાંના કવિને સતત જીવતો રાખ્યો છે. આ વેબસાઇટમાંથી પસંદ કરેલ કવિતાઓ આવનાર વર્ષની ત્રેવીસમી ફેબ્રુઆરીએ ‘શબ્દો છે શ્વાસ મારા’ અને ‘ગરમાળો’ નામે પુસ્તકાકાર લેશે. એ ઉપરાંત મેહુલ સુરતીના સંગીત-સ્વરાંકનમાં એક ઑડિયો સીડી પણ એ જ દિવસે તૈયાર થશે. આ સમારોહમાં પધારવા માટે આપ સહુને મારું આગોતરું આમંત્રણ છે.

પુસ્તકોની અને સીડીની તૈયારીના કારણે લાંબા સમયથી સર્જન પ્રક્રિયા શીતનિદ્રામાં ગરકાવ થઈ છે પણ દર શનિવારે કોઈ ને કોઈ બહાને અને કોઈને કોઈ રીતે આપણે અહીં મળતા જરૂરથી રહીશું…

છઠ્ઠા વર્ષમાં પ્રવેશતી વખતે પણ આપ સહુના સ્નેહ, સદભાવ અને માર્ગદર્શનની એવી જ અપેક્ષા રાખું છું…

આભાર !

Sandesh
(‘ખટ્ટા-મીઠા’ , સં. મેહુલ નયન દેસાઈ…                                  …સંદેશ, 19-12-2010)

*

vimochan
(ગૌરવ ગટોરવાળાના સંગ્રહ ‘પળનું પરબીડિયું’ના વિમોચન પ્રસંગે, 16-05-2010)
(દિવ્ય ભાસ્કર, 22-05-2010)
(ગુજરાત મિત્ર, 23-05-2010)
(શહીદ-એ-ગઝલ, જૂન-ઑગસ્ટ, 2010)

*

Pranvaayu2
(‘પ્રાણવાયુ’ મેડિકલ મેગેઝિનના લોકાર્પણ નિમિત્તે… )

*

pranvaayu1
(‘પ્રાણવાયુ’ મેડિકલ મેગેઝિનના લોકાર્પણ નિમિત્તે)

*

155377_10150318321165013_579230012_15823148_1996554_n
(મીના છેડાના વાર્તા સંગ્રહ ‘સંબંધ નામે દરિયો’ના લોકાર્પણ નિમિત્તે… …મુંબઈ, 23-11-2010)

*

60648_10150318322690013_579230012_15823183_4064450_n
(મીના છેડાના વાર્તા સંગ્રહ ‘સંબંધ નામે દરિયો’ના લોકાર્પણ નિમિત્તે… …મુંબઈ, 23-11-2010)

*

facebook
(‘ફીલિંગ્સ’ના કવર પેજ પર ફેસબુકના સંદર્ભે…                                …01-07-2010)

*

facebook2
(‘ફીલિંગ્સ’ના કવર પેજ પર ફેસબુકના સંદર્ભે…                                …01-07-2010)

*

woman bhaskar 2
(દિવ્ય ભાસ્કરની વુમન ભાસ્કર પૂર્તિમાં કાજલ ઓઝા વૈદ્યની અડફટે ચડી ગયેલો શેર)
(21-12-2010)

*

woman Bhaskar 1
(દિવ્ય ભાસ્કરની વુમન ભાસ્કર પૂર્તિમાં કાજલ ઓઝા વૈદ્યની અડફટે ચડી ગયેલો શેર)
(21-12-2010)

મારું પ્રથમ કાવ્ય…

થોડા દિવસો પછી આ સાઇટ પાંચ વર્ષ પૂરાં કરશે અને વધુ થોડા દિવસો પછી મારા બે કાવ્ય-સંગ્રહો પ્રગટ થશે… અને આજકાલ મારી અન્ય સાઇટ લયસ્તરો.કોમ પર છ વર્ષની ઉજવણી નિમિત્તે જિંદગીને અગત્યના વળાંક ઉપર આણવામાં મદદરૂપ થનાર કાવ્યોની શ્રેણી -અંગત અંગત- પ્રગટ કરવામાં આવી રહી છે એટલે ઇચ્છા થાય છે કે મારી કાવ્ય-યાત્રાની શરૂઆત જે કવિતાઓથી થઈ એ ત્રણ પૈકીની બે રચનાઓ આપ સહુ સાથે કેમ ન વહેંચું…!!

*

PB100239
(અંદરના અજવાળે….    …સ્વયમ્, હોટલ તવાંગ ઇન, તવાંગ, અરુણાચલ પ્રદેશ, 10-11-10)

*

મારી એ સમયની નોટબુકમાં મેં લખ્યું છે: “તા. ૧૧-૧૧-૧૯૮૦ને દિને ઉમરગામનો પ્રકૃતિને ખોળે ખેલતો દરિયો મને એના કિનારે કાવ્ય રચવાની પ્રેરણા આપી રહ્યો હતો. ૯ વર્ષ, ૭ માસ અને ૨૫ દિવસની ઉંમરે બનાવેલું મારું પ્રથમ કાવ્ય- ‘પ્યારાં પ્યારાં’ !!”

પૃથ્વી જેમની માતા,
ને સૂર્ય જેમના દાદા;
એવાં બાળકો લાગે મને પ્યારાં પ્યારાં…

પૃથ્વીનો જે ભાઈ,
ને સૂર્યનો જે પુત્ર;
એવા ચાંદામામા લાગે મને પ્યારા પ્યારા…

*

અને એ જ દિવસે રચેલું મારું ત્રીજું કાવ્ય-

*

ચીં ચીં ચીં ચકલી બોલે,
કાગડો બોલે કા કા કા;
તોફાની દરિયો બોલે,
લાવ તને હું તાણી જાઉં…. ચીં ચીં ચીં…

ઘૂ ઘૂ ઘૂ પારેવડાં બોલે,
સિંહ બોલે ઘુરરર…ઘુરરર;
જંગલી પ્રાણી વાઘ બોલે,
લાવ તને હું ખાઈ જાઉં…. ચીં ચીં ચીં…

ભઉ ભઉ ભઉ કૂતરો બોલે,
કોયલ બોલે કૂ કૂ કૂ;
મારા મનના વિચાર બોલે,
લાવ એકાદ હું કાવ્ય બનાવું… ચીં ચીં ચીં…

– વિવેક મનહર ટેલર
(૧૧-૧૧-૧૯૮૦)

આજે ત્રીસ વર્ષ પછી આ કાવ્યો વાંચતા મને આશ્ચર્ય થાય છે. પાંચમા ધોરણમાં ભણતા એક છોકરાને ગીતનું બંધારણ, લયનો કાચો ખ્યાલ, પ્રાસરચનામાં શક્ય વૈવિધ્ય અને કાવ્યાંતે આવવી જોઈતી ચોટનો વિચાર કેવી રીતે આવ્યો હશે ! કાગડા-ચકલી-કોયલ અને કબૂતર તો નાના બાળકના મનમાં બોલે જ પણ દરિયો બોલે, વાઘ અને સિંહ બોલે એવો ખ્યાલ શી રીતે એ સમયે મગજમાં જન્મ્યો હશે ! અને મનના વિચારો કાવ્ય રચવાનું ‘બોલે’ એ વિચાર પર નજર નાંખું છું તો મને પોતાને મારી જાત પર વિશ્વાસ નથી આવતો…

*

PB079066
(નહીં માફ નીચું નિશાન…           સ્વયમ્, દિરાંગ, અરુણાચલ પ્રદેશ, 7-11-10)

અરુણાચલ (ફોટોગ્રાફ્સ)

ગયા અઠવાડિયે આસામની એક ઝલક જોઈ… આ અઠવાડિયે જઈએ અરુણાચલ પ્રદેશ, the land of dawn-lit mountains!! આશા છે આ રંગો જેટલાં મને ગમ્યાં છે, એટલાં આપને પણ ગમશે જ…

*

Please click on each photograph to see enlarged view

*

PB079137
(મને પાનખરની બીક ના બતાવો…                        ….દિરાંગ)

*

OLYMPUS DIGITAL CAMERA
(અમે ગ્લૉબલ વૉર્મિંગથી અણજાણ…          …જસવંતગઢ, તવાંગ જતાં)

*

PB089621
(આજીવન જાનીવાલીપીનારા હતા…            તવાંગ જતાં)

*

PB100072
(અમે બરફનાં પંખી…                 …ભારત- ચીન સરહદ જતાં)

*

PB100162
(આજ ધરતી પર ઉતરી આવ્યું છે આખું સ્વર્ગ…   ..ભારત- ચીન સરહદ જતાં)

*

PB109934
( શું ભૂરું, શું લીલું, આખું જીવન અહીં સૂરીલું…   … ભારત-ચીન સરહદ જતાં)

*

PB079046
(અહીં ફરફરે છે ધજા મૌનની….                   …દિરાંગની આસપાસ)

*

PB079131
(કીવીના બગીચાઓ…                              …દિરાંગ)

*

PB078831
(ગુસપુસ…                                                              …દિરાંગ)

*

PB078912
(ઘર ઘર કી કહાની…                                                         …દિરાંગ)

*

PB078969
(કયું માથું મોટું?…       …સ્વયમ્, દિરાંગની આસપાસ)

*

OLYMPUS DIGITAL CAMERA
(ચક-ચક, ચીં-ચીં, કૂ-કૂ, કા-કા, ખળખળ વહે રગોમાં…       દિરાંગ)

*

PB089265
(ના હં, આ કંઈ અમેરિકાનો ફોટો નથી….                 …તવાંગની આસપાસ)

*

PB079174
(નિઃશબ્દ….                                                           …દિરાંગ ગરમ ઝરા પાસે)

*

PB120556
( સમયના શરીરે કરચલીનું જાળું, હજો હોકલી સમ આ ઘડપણ હૂંફાળું)

*

PB078933
(ડાંગર અને યક્ષકન્યા…                   …દિરાંગ પાસે)

*

PB079222
(તમે જ કોઈ શીર્ષક આપો હવે…         ..કિનચીન નામનું બાળક, દિરાંગના બજારમાં)

અવર્ણનીય આસામ (ફોટોગ્રાફ્સ)

નવેમ્બર, 2010ની ત્રણ તારીખથી લઈને સોળ સુધી પૂર્વ ભારતના આસામ અને અરૂણાચલમાં વિહરવાનું થયું. ભારતના અન્ય કોઈ પણ ખૂણામાં આટલું અને આવું વણબોટ્યું કુંવારું સૌંદર્ય આ પૂર્વે જોયું નથી…  થયું, થોડી સુંદરતા તમારી સાથે પણ વહેં ચી લઉં… કલમની કવિતાના સ્થાને કેમેરાની કવિતા ચાલશે ને?!

*

To see enlarged view, please click on photographs.

*

PB068397
(લોહીમાં સૂર્યોદય સમો કલશોર થઈ ગયો…                        …નામેરી)

*

OLYMPUS DIGITAL CAMERA
(બાળગેંડો…                                                  …કાઝીરંગા અભયારણ્ય)

*

OLYMPUS DIGITAL CAMERA
(રખે કોઈ મારો રસ્તો ‘ક્રોસ’ કરવાની ગુસ્તાખી કરતાં…                       )

*

OLYMPUS DIGITAL CAMERA
(                                                                     ….અમને બચાવશો???)

*

PB057526
(તમારી આવતીકાલ માટે અમે કુરબાન કરી છે અમારી આજ… નામેરી)

*

PB058000
(ફૂલને પણ આંખ હોય, હં…                        …નામેરી)

*

PB058044
(જંગલી છોડ સુંદર ન હોય?                 .. જિયા ભોરોલીના કાંઠે, નામેરી)

*

PB068413
(સૂર્યસ્નાન કરતા હિમશૃંગો…  ..સે-લા પાસ, નામેરીથી જોતાં)

*

PB068546
(ઓય મા… બધા ડબ્બા ખાલી?                                         સેસા ગામ)

*

PB068626
(અથવા વળાંકે ઊભેલો વિશ્વાસ મોકલું…             …અરુણાચલ જતાં)

*

OLYMPUS DIGITAL CAMERA
(ચાહ બરબાદ કરેગી, હમેં માલુમ ન થા…    …આયોરા રિસૉર્ટના રૂમમાંથી)

*

OLYMPUS DIGITAL CAMERA
(ઠસ્સો…                                        …સ્નેક બર્ડ, કાઝીરંગા અભયારણ્ય)

*

PB058257
(એક સાંજ અસમિયા રંગોને નામ…                                     કાઝીરંગા)

પપ્પા છે દુંદાળા

OLYMPUS DIGITAL CAMERA
(સુપરમેન….          …તવાંગ જતાં રસ્તામાં, અરુણાચલ પ્રદેશ, 8-11-2010)

*

ગયા રવિવારે ‘બાળદિન’ના રોજ મારા લાડકા સ્વયમ્ ની દસમી વર્ષગાંઠ ગઈ. પ્રવાસ દરમિયાન નેટ અને ફોન – બંને સુવિધાઓથી વંચિત રહેવાવાના કારણે એના જન્મદિવસની ભેટ રૂપે આ ગીત મૂકી શકાયું નહોતું. ગઈકાલે જ ફેસબુક પર મારો તાજો ફોટો જોઈ એક મિત્રે કહ્યું કે હું બહુ જાડો થઈ ગયો છું અને મને આ ગીત યાદ આવી ગયું…

*

પપ્પા છે દુંદાળા, મારા પપ્પા છે દુંદાળા

પપ્પાજીની સાઇઝનું પેન્ટ મળે ન કોઈ દુકાને,
લેવો પડે આખ્ખો તાકો પેન્ટપીસના સ્થાને,
ટેપ ખરેખર ટૂંકી છે કે દરજી કરે ગોટાળા ?
મારા પપ્પા છે દુંદાળા…

પપ્પાનો ખાવાનો ક્વૉટા હાથીને શરમાવે,
દૂધ-જલેબી-ખમણ-ફાફડા, જે આપો એ ચાલે.
રસોઈયા થાકી-હારી દર મહિને ભરે ઉચાળા.
મારા પપ્પા છે દુંદાળા…

રોજ સવારે બેડ-ટી માટે ટેબલ શું શોધવાના ?
કપ-રકાબી લઈને સીધા ફાંદ ઉપર મૂકવાના;
દંગ થઈ વિચારે પપ્પા, એ આ માટે ફાંદાળા ?
મારા પપ્પા છે દુંદાળા…

કદી ક્રિકેટની ગેમમાં પપ્પા રન-આઉટ ન થાય,
પપ્પાથી પહેલાં તો ક્રિઝમાં ફાંદ પહોંચી જાય;
એમની ફાંદ પર સ્કૉર લખીને હું માંડું સરવાળા.
મારા પપ્પા છે દુંદાળા…

-વિવેક મનહર ટેલર
(૦૯-૦૬-૨૦૧૦)

*

OLYMPUS DIGITAL CAMERA
(પપ્પા છે દુંદાળા……            …કાઝીરંગા અભયારણ્ય, આસામ, 15-11-2010)

રેતી-સિમેન્ટ-કપચી (ત્રિપદી ગઝલ)

OLYMPUS DIGITAL CAMERA
(સત્યમ્ શિવમ્ સુંદરમ્….                 …એલિફન્ટાની ગુફાઓ, મુંબઈ)

*

દિવાળી દરવાજે ટકોરા દે છે અને હું બે અઠવાડિયા માટે વેકેશન પર જઈ રહ્યો છું. થોડો વખત અહીં પણ વેકેશન રાખીએ?

*

ભૂલી ગઈ દીવાલો આલિંગનો ચસોચસ,
ભીતરમાં સળવળ્યાં છે રેતી-સિમેન્ટ-કપચી;
ઘર ઘર બની ગયાં છે રેતી-સિમેન્ટ-કપચી.

હાડચામના નગરમાં લોહી થીજી ગયાં છે,
રસ્તાઓ લાગણીના રસ્તા ભૂલી ગયાં છે;
માણસ બની રહ્યાં છે રેતી-સિમેન્ટ-કપચી.

શ્રદ્ધા અસીમ ને અણખૂટ વિશ્વાસ ધીરે ધીરે
મંદિર બની ગયાં છે, મસ્જિદ બની ગયાં છે;
પથ્થરમાં અવતર્યાં છે રેતી-સિમેન્ટ-કપચી.

રાતોની રાત જાગી ઘરડું મકાન ખાંસે,
બારીઓ ધગધગે છે, ભીંતો ખરી રહી છે;
પાયામાં શું ખૂટ્યાં છે, રેતી-સિમેન્ટ-કપચી ?

નાનકડું ખોરડું ને ખેતર કૂવો ને પાદર.
નાનું કુટુંબ સૂતું, ઓઢીને સુખની ચાદર;
સઘળું લણી વળ્યાં છે રેતી-સિમેન્ટ-કપચી !

– વિવેક મનહર ટેલર
(૦૩/૧૦-૦૮-૨૦૧૦)

સરહદ વગરની વાત…

46_vadhato jashe dhime dhime to paN lagaav le
(સરહદની નજદીક.. ….…ચિતકૂલ, કિન્નૂર વેલી, હિ.પ્ર., નવેમ્બર,૨૦૦૭)

*

છેલ્લા કેટલાક દિવસોથી નેટ બંધ છે. અચાનક અનુભવ થઈ રહ્યો છે કે નેટનું કેવું વ્યસન થઈ પડ્યું છે!  હજી થોડા દિવસો નેટ બંધ જ રહેશે એટલે નેટ-જગતની ગતિવિધિઓ પર નજર રાખી શકાશે નહીં. પણ અન્ય એક પ્રકાશિત રચના આપ સહુ સાથે ‘શૅર’ કરવાનું મન થયું એટલે હાજર થયો છું…

*

Kavita_ek binsarhadi ghazal
(’કવિતા’, એપ્રિલ-મે-2010….                 …તંત્રી: શ્રી સુરેશ દલાલ, હિતેન આનંદપરા)

મને ક્યાંયે જડી ન મારી જાત…

island
(લીલો ખાલીપો…                                    ….વરસો પહેલાં આબુ ખાતે)

*

નવું ન લખાય ત્યારે જૂનું વાગોળવું વધુ સારું નહીં ?

*

kavita_shwaas na dora ma

(‘કવિતા’, એપ્રિલ-મે-2010….                 …તંત્રી: શ્રી સુરેશ દલાલ, હિતેન આનંદપરા)

?

OLYMPUS DIGITAL CAMERA
(Greater Coucal ~ Crow Pheasant  ~ Centropus sinensis)
(કબીરવડ, 26-07-2010)

*

તારી પાછળ
લોહીને
મુશ્કેટાટ
બાંધી રાખ્યું ન હોત
તો

કાગળ પર
કાવ્ય હોત ?

-વિવેક મનહર ટેલર
(૦૪-૦૪-૨૦૧૦)

ગઝલ નામે ગઝલ

OLYMPUS DIGITAL CAMERA
(શબ્દનું ઝાકળ…                                  …શબરીધામ, ૧૪-૦૮-૨૦૦૯)

*

કોઈ બુકશૉપમાં પુસ્તક ખરીદવા ઊભા હોઈએ, એક પછી એક ચોપડી ઊઠલાવતાં હોઈએ અને અચાનક કોઈ એક પુસ્તકનું કોઈ એક પાનું તમારું નામ ચિત્કારી ઊઠે તો કેવું અનુભવાય? સુરત ખાતે બુકવર્લ્ડ મારી નિયમિત જાતરાનું એક ધામ છે. એક સાંજે રમેશ પુરોહિત સંપાદિત પુસ્તકોમાંના એકમાં મારી આ ગઝલ જડી આવી… ખૂબ જ આનંદ થયો અને સાથોસાથ આંચકો પણ અનુભવાયો. સંપાદકે ગઝલ છાપતાં પૂર્વે અનુમતિ લેવું તો જરૂરી ન જ સમજ્યું, પુસ્તક છપાયાં પછી પણ જાણ ન કરી. પુરસ્કારની વાત તો આકાશકુસુમવત્ જ છે પણ એક નકલ પણ મોકલાવવાનો ધર્મ ન સમજ્યો…  નિયમિત પુસ્તકો ખરીદવાનું વ્યસન ન હોય તો આવી કોઈ ગઝલ કોઈ પુસ્તકમાં છપાઈ છે એમ કદી ખબર પડે? ખેર, આપણે તો આ ગઝલનો આનંદ લઈએ, ખરું ને?

*

ghazal naame ghazal_janmi java ni

*

ghazal naame ghazal_cover page

(પૉસ્ટ 300) કમાલ નોખા છે…

1
(નસીબના વાવેતર…           ….ઝરવાણી, રાજપીપળા, ૧૧-૦૭-૨૦૧૦)

*

બધાના તારા વિશેના ખયાલ નોખા છે.
જવાબ નોખા છે સહુના, સવાલ નોખા છે,

આ દર્દની પળેપળના દલાલ નોખા છે,
અમારા ગીત-ગઝલના કમાલ નોખા છે.

તમે પકડવા જશો કાનથી તો નહીં પકડાય,
અમારા દર્દ તણા સૂર-તાલ નોખા છે.

ખરે છે આંખથી સૌની એ આંસુ છે સરખાં,
પરંતુ હાથમાં સૌના રૂમાલ નોખા છે.

બધા ગતાનુગતિક ચિત્તવૃત્તિના છે શિકાર,
ઉપર-ઉપરથી ફકત હાલચાલ નોખા છે.

બધું જ ભ્રમ છે હું જાણું છું પણ મનાતું નથી,
આ ચંદ શ્વાસના ધાંધલ-ધમાલ નોખા છે.

રદીફ, કાફિયા ને છંદ સહુને હાંસિલ છે,
કલમ-કલમમાં પરંતુ કમાલ નોખા છે.

-વિવેક મનહર ટેલર
(૧૧-૦૯-૨૦૧૦)

*

OLYMPUS DIGITAL CAMERA
(હરિત સ્વપ્નો…                 ….ઝરવાણી, રાજપીપળા, ૧૧-૦૭-૨૦૧૦)

સુરેશ દલાલની કલમે મારો ‘ગરમાળો’

દોસ્તો,

સુરેશ દલાલ એની પીંછીનો એક લસરકો મારે અને તમારું રેખાચિત્ર દોરી આપે એવું શમણું કયા કેન્વાસે ન જોયું હોય! આવા જ એક શમણાંની ફળશ્રુતિ આજના ‘ચિત્રલેખા’માં… આ આનંદ આપ સાથે ન વહેંચું તો નગુણો કહેવાઉં કેમકે મારી જિંદગીના બધા જ રંગોના આપ જ શરૂઆતથી સાક્ષી રહ્યા છો… ‘ગરમાળો’ અને ‘શબ્દો છે શ્વાસ મારા’ થોડા મહિનામાં જ આપના હાથમાં મ્હોરશે…

-વિવેક

*

GarmaaLo no kavi

…આજે તારી વર્ષગાંઠ છે !

વહાલાં મિત્રો,

તખ્તા પર ભજવાતું નાટક હંમેશા તાળીઓના ગડગડાટ પામે છે પણ નેપથ્ય હંમેશા અંધારામાં જ રહે છે… લેખક-દિગ્દર્શક-સંગીતકાર-સ્પૉટબૉય અને એક આખી ટીમ આ સફળતાની ખરી હકદાર હોવા છતાં એને એ તાળીઓ મળતી નથી…

મારી કાવ્યયાત્રા અને તમામ ઇતર સાહિત્યિક પ્રવૃત્તિઓ જે મંચ પર ભજવાય છે એના નેપથ્યમાં જે વ્યક્તિ આ તમામની ખરી અને એકમાત્ર હકદાર છે એવી મારી અર્ધાંગિનીની આજે વર્ષગાંઠ છે…

આજના આ દિવસે એને એક ગઝલ પાઠવીને થોડી વાર માટે નેપથ્યમાંથી મંચ ઉપર લાવી રહ્યો છું…

જન્મદિવસની વહાલભરી શુભકામનાઓ, વહાલી વૈ !

*

Vai birthday2

*

ધરા, ઘટા, હવા રહ્યાં ઝૂમી કે આજે તારી વર્ષગાંઠ છે,
સમગ્ર કાયનાત છે નવી કે આજે તારી વર્ષગાંઠ છે.

આ વાત વધતી જિંદગીની છે, નથી સમીપ સરતા મૃત્યુની;
ઉજવ આ આજને ફરી ફરી કે આજે તારી વર્ષગાંઠ છે.

તુષાર જે રીતે ગુલાબના અધર ચૂમે છે રોજ એ રીતે,
તને ચૂમી રહી છે જિંદગી કે આજે તારી વર્ષગાંઠ છે.

યુગોની પ્યાસ, જૂઠી આશ ને અધૂરી ઇચ્છા હો કે ઝંખના,
એ સઘળું આજે તો થશે ‘હતી’ કે આજે તારી વર્ષગાંઠ છે.

ભલે વરસમાં ફક્ત એકવાર આવતો હો આ દિવસ છતાં
એ આવશે સદી સદી સુધી કે આજે તારી વર્ષગાંઠ છે !

*

OLYMPUS DIGITAL CAMERA

બેહિસાબ કાંટા છે…

04_radi radi ne vikheraayi raat
(તરી રહી છે સકળ કાયનાત ફૂલો પર…           …ઘરનું ગુલાબ, ૦૫-૧૧-૨૦૦૯)

*

ફૂલો તો શું છે, વધુ કામિયાબ કાંટા છે,
અમારી તો પળેપળનો હિસાબ કાંટા છે.

ભલે બધા જ કહે કે ખરાબ કાંટા છે,
જીવનના પ્રશ્નનો સાચો જવાબ કાંટા છે.

રહે છે પાંદડીઓમાં છુપાઈને ખુશબૂ,
જિગર છે કોની ફરે બેનકાબ ? કાંટા છે !

તમે તો બેસી ગયાં સ્વપ્ન રોપવા માટે,
તમે શું જાણો છો, અહીં બેહિસાબ કાંટા છે ?!

બધો મદાર છે જોવાની પદ્ધતિની ઉપર,
પરખ ન હોય તો સઘળાં ગુલાબ કાંટા છે.

બધી જ વાતમાં ચાલે નહીં આ હડિયાદોડ,
ज़रा संभल के तो चलिए, जनाब ! કાંટા છે.

કવિને હોય શું વળગણ કહો તો ફૂલોનું ?
હો દર્દ લાજિમી તો લાજવાબ કાંટા છે.

– વિવેક મનહર ટેલર
(૨૮-૦૮-૨૦૧૦)

*

PA190727
(અમને મહેંકવાના કોડ….                                  …કચ્છ,૧૯-૧૦-૨૦૦૯)

એક અમર પ્રેમકથા

P6096125
(black-crowned night heron ~Nycticorax nycticorax)
(ઘર પાસેની નહેર કાંઠે, ૦૯-૦૬-૨૦૧૦)

*

હવે એનો ઉલ્લેખ વાતોમાં ન આવવો જોઈએ
એ વાત ઉપર
બંનેનો ઝઘડો અટક્યો.
એણે શ્વાસ જ રોકી દેવો પડ્યો
પા મિનિટ પસાર થઈ…
શ્વાસ બંધ…
અડધી મિનિટ…
પોણી મિનિટ…
નસકોરાં ફૂલી ગયાં.
આંખોમાં લોહી ઉતરી આવ્યું.
પણ નિર્ધાર પાકો હતો.
એક મિનિટ…
ઉપર દસ સેકન્ડ…
બીજી પાંચ સેકન્ડ…
ઉપર ચાર સેકન્ડ…
બીજી બે’ક સેકન્ડ…
બીજી એક…
ઉપર એ…ક…
ઉ…
….પ…
……….ર…
પાણી ભરેલા ફુગ્ગાની જેમ

હાથમાંના કોરા કાગળ પર ફૂટી પડ્યો.
એ તો ખલાસ થઈ ગયો
પણ
કાગળ પરના એ ડાઘા
એ વર્ષની શ્રેષ્ઠ કવિતાનો પુરસ્કાર જીતી ગયા…

– વિવેક મનહર ટેલર
(૦૧-૦૬-૨૦૧૦)

*

heron
(black-crowned night heron ~Nycticorax nycticorax)
(ઘર પાસેની નહેર કાંઠે, ૦૯-૦૬-૨૦૧૦)

નાદાન બનીશું….

PA252738
(વર્લ્ડ વાઇડ વેબ….                    ….માંડવી, કચ્છ, ૨૫-૧૦-૨૦૦૯)

*

થઈ આંગળી રથમાં ધરીનું સ્થાન બનીશું,
એ રીતે અમે જીતનું વરદાન બનીશું.

એ રીતે બધી વાતે સમાધાન બનીશું,
જ્યાં ગાંઠ પડે ત્યાં અમે નાદાન બનીશું.

દુશ્મન થશું તો મોતના ફરમાન બનીશું,
જો દોસ્ત બનીશું તો દિલોજાન બનીશું.

પગમાં યદિ ન હોય જો સ્વપ્નોના પગરખાં,
રસ્તા ઊઠીને બોલશે, વ્યવધાન બનીશું.

ઘર આખું સમેટી લો છતાં એ ન સમેટાય,
એ રીતથી તુજ હોવાનો સામાન બનીશું.

ઊગી હો જુદાઈની ભલે ભીંત ખીચોખીચ,
તું જ્યાં મળે એ દ્વારના ઓધાન બનીશું.

પહોંચીશું બધા ઘરમાં અમે નેટના રસ્તે,
મા ગુર્જરીનું એમ જીવતદાન બનીશું.

– વિવેક મનહર ટેલર
(૨૬-૦૫-૨૦૧૦)

*

PA262922
(નિકટ દર્શન…                    ….માંડવી, કચ્છ, ૨૫-૧૦-૨૦૦૯)

હું બાવળ નથી…

PA252748

*

હું બાવળ નથી કે ગમે ત્યાં ઊગી જાઉં,
હું છૂઈમૂઈ, અડે કોઈ અને શરમાઉં…
.                              …અને કરમાઉં !

છું એવો હું ઊર્મિઓથી ભર્યો ભર્યો
કે બુંદ-બુંદ લોહીમાં આખેઆખો દરિયો;
એક દીવોય મારા માટે છે ચંદ્રમા,
સળગ્યો નથી કે હું ભરતીએ ચડિયો,
ને ઓટે ચડું જો કદી શંખથી અડી જાઉં..
હું છૂઈમૂઈ, અડે કોઈ અને શરમાઉં…
.                             …અને કરમાઉં !

મોસમની સાથે મોસમ થવાની મને
કુદરતની એવી બક્ષિસ સાંપડી;
પાનખર બેસે શિયાળે હથેળીએ
પર્ણથીય પહેલી ખરે ચામડી,
તુજ રડ્યે આષાઢી, તુજ અડ્યે વાસંતી થાઉં,
હું છૂઈમૂઈ, અડે કોઈ અને શરમાઉં…
.                             …અને કરમાઉં !

– વિવેક મનહર ટેલર
(૦૧-૦૪-૧૯૯૧)

*

PA232384

પપ્પા બદલવા નથી…

P7117020
(એકાગ્ર…                       …..સ્વયમ્, ઝરવાણી ગામ, રાજપીપળા, ૧૧-૦૭-૧૦)

*

શેઠ જી ! પાછા પેક કરી દો, મારે એ જોઈતા નથી,
જૂનાથી જ ચલાવી લઈશ હું, પપ્પા બદલવા નથી.

આંખ કાઢીને, ત્રાડ પાડીને
પપ્પા મને ભણાવે છે;
પણ નંબર પહેલો આવે તો
છાતી કોણ ફુલાવે છે ?
પપ્પા કડક ન હોય તો બંદા જાતે તો ભણતા નથી.
પપ્પા બદલવા નથી.

રાત પડ્યે લાખ બહાનાં કાઢે
પણ વારતા તો કહેવાના;
એમની તો ભઈ, સ્ટાઇલ જ એવી કે
આપણે કરગરવાના.
જુલે વર્ન શું ? કોનન ડૉઈલ શું? કોઈના કંઈ ગજા નથી…
પપ્પા બદલવા નથી.

નાની નાની વાતમાં પપ્પા
મારું કેવું રાખે ધ્યાન ?
હું નાનો ને નબળો છું તોય
હું મને લાગું બળવાન.
કુસ્તી કે ક્રિકેટ કે પત્તા – એ કદી જીતતા નથી.
પપ્પા બદલવા નથી.

-વિવેક મનહર ટેલર
(૦૪-૦૬-૨૦૧૦)

*

PA312559
(તલ્લીન…                  … સ્વયમ્, વીલ્ડરનેસ રિસૉર્ટ, ગોવા, ૩૧ -૧૦-૨૦૦૮)

મારે પપ્પા બદલવા છે…

P7106653
(જીવન નામે પરપોટો…                           …સ્વયમ્, ૧૦-૦૭-૨૦૧૦)

*

દુકાને જઈને પૂછ્યું મેં શેઠને, સ્ટૉકમાં કોઈ પપ્પા છે ?
મારે પપ્પા બદલવા છે…

ગેમ રમવાને એ મોબાઇલ તો આપે નહીં,
ઉપરથી આપે છે લેક્ચર;
ગણિતના કોઠાઓ ગોખી ગોખીને
મારા મગજમાં થઈ ગ્યું ફ્રેક્ચર,
છુટ્ટીના દિવસો ભણી-ભણીને, બોલો, કોણે બગાડવા છે ?
મારે પપ્પા બદલવા છે.

નાનકડા જીવની નાની ડિમાન્ડ મારી,
રાત્રે રોજ માંગું એક સ્ટોરી;
અક્કલના ઓરડેથી કાઢી દેવાની
કે એમાંય કરવાની કામચોરી ?
સ્ટોરીના નામે જે તિકડમ ચલાવો એને આજે પકડવા છે.
મારે પપ્પા બદલવા છે.

આમ કર, આમ નહીં, આમ કેમ? આમ આવ,
આખો દિવસ આ જ કચ કચ;
ખાતાં ખાતાં તારા કપડાં કેમ બગડે છે,
ચાવે છે કેમ આમ બચ્- બચ્ ?
ડગલે ને પગલે  શિખામણ મળે નહિ એવા કંઈ સ્ટેપ લેવા છે.
મારે પપ્પા બદલવા છે.

– વિવેક મનહર ટેલર
(૦૩-૦૬-૨૦૧૦)

*

PB033648
(લાખેણું સ્મિત…                     …સ્વયમ્, કારવાર, ગોવા, ૩-૧૧-૨૦૦૮)

*

(મારી વહાલસોયી ભાણજી -શિમોલી અને ભાણેજ-પ્રહર્ષને એમના જન્મદિવસ નિમિત્તે સસ્નેહ ભેટ)

મારી ગઝલો ગાંધીવાદી છે…

One
(અજબ કરામત કરી, ચિતારે રંગપ્યાલીઓ ભરી…      …ઝરવાણી, રાજપીપળા, ૧૧-૦૭-૧૦)

*

બે પ્રકાશિત રચનાઓ આજે ફરીથી મમળાવીએ… બે ઘડી બેસીએ અને દિલ હાશકારો અનુભવે એવું ઘર કબર પહેલાં મળે ખરું ? અને કવિની રચનામાં શું હોય છે? સત્ય? નકરું સત્ય! કેમકે કવિ માટે તો શબ્દ જ એનું સૂતર, ચરખો અને ખાદી પણ છે…  ખરું ને?!

*

Brahmanaad_jyaa dil ne haash
(બ્રહ્મનાદ, માર્ચ-એપ્રિલ, ૧૦…             …તંત્રી શ્રી પ્રભુદાસ ત્રાસડિયા)

*

Brahmanaad_paapaNo varShothi
(બ્રહ્મનાદ, માર્ચ-એપ્રિલ, ૧૦…             …તંત્રી શ્રી પ્રભુદાસ ત્રાસડિયા)

*

Two
(ઊડતું વાદળ…                        …ઝરવાણી, રાજપીપળા, ૧૧-૦૭-૧૦)

ચાલ, નીકળી પડીએ રે વરસાદમાં…

P7117250
(લીલી ચાદર…                             ….ઝરવાણી, રાજપીપળા, ૧૧-૦૭-૨૦૧૦)

*

અંદર ક્યાંક ધરબીને રાખેલું ગીત જેમ નીકળી પડે રે વાતવાતમાં,
એમ વાદળો અથડાય છે આકાશમાં,
ચાલ, નીકળી પડીએ આ વરસાદમાં…

ઓગળતી ઓગળતી ઓગળતી જાય જાત
અંદર-બાહર બધ્ધું જ તરબોળ;
ભીતરના ચમકારે ભીંજાતી પળપળને
પ્રોવી, પ્રોવામાં થાઉં ઓળઘોળ
સાત સાત રંગ પડે ઝાંખા એમ આભમાં તેજ થઈ ઝળહળીએ, વા’લમા !
ચાલ, નીકળી પડીએ આ વરસાદમાં…

હોવાની હોડીને તરતી મેલીને
ચાલ, વહી નીકળીએ ગઈકાલમાં;
વ્યસ્તતા ઓઢીને જ્યાં કોરું રહેવાનું નહીં,
ભીંજાવું કેવળ સંગાથમાં
ફંટાતા માર્ગ પાણી-પાણી થઈ જાય એમ વરસીએ હાથ લઈ હાથમાં.
ચાલ, નીકળી પડીએ આ વરસાદમાં…

– વિવેક મનહર ટેલર
(૦૬-૦૭-૨૦૧૦)

*

P7106808
(ભૂરી ચાદર…                             ….ત્યાગી ઘાટ, કેવડિયા, રાજપીપળા, ૧૧-૦૭-૨૦૧૦)

તને યાદ છે ?

Flamingo1
(ગુલાબી વાદળું..                    …સુરખાબ, કબીરવડ, ૨૭-૦૬-૨૦૧૦)
(Flamingo ~ Phonicopterus Roseus)

*

આજે આ ઢળતી સાંજો,
આંજે આંખોમાં યાદો,
એ પહેલો પહેલો સંગાથ, સ્પર્શ્યો હળવેથી એક હાથ, થઈ ગઈ જન્મોની વાતો, તને યાદ છે?

મારી આંખોમાં બસ તું,
તારી આંખોમાં બસ હું;
ભીતર-બાહર-ચોગરદમ,
એક જ હોવાની મોસમ,
ટૂંકા દિવસો, ટૂંકી રાત, જાતમાં ઓગળતી’તી જાત, વાયુ ઉત્સવ થઈ વાતો, તને યાદ છે ?

એક જ છત્રીની નીચે,
કોણ કોનાથી જીતે?
છત્રી હું-તું, હું-તું થાય,
બંને જણ સરખા ભીંજાય,
તો પણ કોરું આ સગપણ, શાની ડંખી ગઈ સમજણ ? શાને ફંટાયા માર્ગો ? તને યાદ છે?

–  વિવેક મનહર ટેલર
(૨૦/૨૮-૦૬-૨૦૧૦)

*

Flamingo2
(એકલવીર…                             …સુરખાબ, કબીરવડ, ૨૭-૦૬-૨૦૧૦)

એક ગઝલ અને એક ગીત…

4
(ઠસ્સો…                       …કચ્છ, ઑક્ટોબર, 2009)
(Laughing Dove   ~ Stigmatopelia senegalensis)

*

પ્રિય મિત્રો,

એક પ્રકાશિત ત્રિપદી ગઝલ અને એક શ્યામ-ગીત પુનઃ અવલોકન માટે….

*
Shabd-srushti_vaank chhe ema
(શબ્દ સૃષ્ટિ, એપ્રિલ-2010….    તંત્રી શ્રી હર્ષદ ત્રિવેદી)

*

Buddhiprakash_Shyaam tara range
(બુદ્ધિ પ્રકાશ, જાન્યુઆરી,2010… તંત્રી શ્રી મધુસૂદનભાઈ પારેખ / રમેશભાઈ શાહ)

*

7
(લીલું મેઘધનુષ… …કચ્છ, ઑક્ટોબર, 2009)
(Indian Roller  ~ Coracias benghalensis)

વરસી કંઈ સ્મરણોની હેલી…

girl
(પ્રતીક્ષા…                            …કચ્છ, ઓક્ટોબર, ૨૦૦૯)

*

વરસી કંઈ સ્મરણોની હેલી,
હું તો લથબથ ભીંજાઈ થઈ ઘેલી.

વિસરી ગઈના છાણાં થાપી-થાપીને
મેં તો હોવાની ભીંતોને ઓકળી;
ઘરકામની કાથીઓ ખેંચી બાંધેલ ખાટે
આડી પડી’તી થઈ મોકળી.
એના નામનો વંટોળ મૂઓ ફૂંકાયો એમ કે છત અને ભીંતો પડેલી.
વરસી કંઈ સ્મરણોની હેલી…

અંદરથી કોઈ મારી આંખ્યું દાબીને પૂછે:
કોણ છું હું બોલ સખી, બોલ..
કૂણી હથેળીઓ શ્વસી લગીર એમાં
મનડાનો થઈ ગ્યો ચકડોળ.
આટલું રહ્યું ન ભાન? આટલા જન્મોથી હું તારા જ ટેકે ઊભેલી ?!
વરસી કંઈ સ્મરણોની હેલી…

– વિવેક મનહર ટેલર
(૧૬/૧૭-૦૬-૨૦૧૦)

મનગમતા સંગાથની વાટે…

PB054199
(સાથે સાથે…                 ….બીટલબાટિમ બીચ, ગોવા, ૦૫-૧૧-૨૦૦૮)

*

આજે જ મળસ્કે પાંચ વાગ્યે રચાયેલું એક ગીત…

*

ચાલ, ચાલીએ સાથે સાથે
નીકળી જઈએ પ્રેમમાં આજે
તોડીને હોવાની સાંકળ, રાતથી આગળ, વાતથી આગળ, મનગમતા સંગાથની વાટે…

‘હું’ ને ‘તું’ની છત્રી ફેંકી,
ભીના થઈએ એક થઈને;
સંગની હોડી તરતી મૂકીએ
પાણીમાં પાણી થઈ જઈને,
ઘરમાં રહેવું કેમ પાલવે ? પહેલવહેલો વરસાદ છે આજે.
ચાલ, ચાલીએ સાથે સાથે…

મૌનથી એ સંવાદો રચીએ
જડે નહીં જે શબ્દકોશમાં;
સ્પર્શમાં ઊંડી ડૂબકી દઈએ,
હું કે તું ના રહે હોંશમાં,
હૈયું બોલે, આંખ સાંભળે એમ આપણી પ્રીત પાંગરે.
ચાલ, ચાલીએ સાથે સાથે…

-વિવેક મનહર ટેલર
(૧૯-૦૬-૨૦૧૦)

wet together

એક વેશ્યાની ગઝલ (ફરી એકવાર)…

Sunset
(આથમતા રંગ…               …કિરો ડુંગર, છારી-ઢંઢ, કચ્છ, ઓક્ટૉબર-૨૦૦૯)

*

આ ગઝલ જ્યારે નેટ પર રમતી મૂકી હતી ત્યારે વિક્રમસર્જક પ્રતિભાવો જન્માવશે એની કલ્પના નહોતી પણ ગઝલ મૂકી અને ચારે બાજુથી ઈંટ અને કાંટા વરસવા શરૂ થયા અને જેવો આ વરસાદ શરૂ થયો કે તરત જ મિત્રતાની છત્રીઓ પણ મઘમઘી ઊઠી… આક્રમણ પણ દોસ્તોનું જ અને બચાવ પણ દોસ્તો તરફથી જ… એક આખી પૉસ્ટ મારે આપણી નિર્દંભ સંસ્કૃતિની મૂળભૂત પારદર્શિતા અને હાલની નકરી દંભ અને અપારદર્શક્તા વચ્ચેના વરવા વિરોધાભાસ અંગે કરવી પડી..

મૂળ ગઝલ અને એ વિશે મળેલા પ્રતિભાવ આપ અહીં જોઈ શકો છો:  “એક વેશ્યાની ગઝલ

આપણી સંસ્કૃતિ ખરેખર કેવી હતી એ વિશેની વાતો અને મિત્રોના ઢગલાબંધ પ્રતિભાવ આપ અહીં માણી શકો છે:  “એક વેશ્યાની ગઝલ – મારે કંઈક કહેવું છે

કોઈ સંપાદક આ ગઝલ છાપવાની હિંમત પણ નહીં કરે એ વિચારથી આ ગઝલ આજ સુધી ક્યાંય મોકલાવી પણ નહોતી પણ ‘શહીદે-ગઝલ’ના સંપાદક શ્રી શકીલ કાદરીનું કામ અને જિગર બે વરસ સુધી પ્રમાણ્યા પછી અ ગઝલ એમને મોકલી આપી અને સામી છાતીએ તરતા આ તંત્રીએ આ ગઝલ છાપવાનું જોખમ ઊઠાવ્યું એ બદલ એમનો આભાર પણ માનું છું…

Shahid-e-ghazal
(શહીદે-ગઝલ, માર્ચ-મે-૨૦૧૦….                        …તંત્રી શ્રી શકીલ કાદરી)

*

પ્રકાશિત રચનામાં થોડી છાપ-ભૂલ રહી ગઈ હોવાથી આખી ગઝલ પણ સાથે બીડું છું:

રાતને ધિક્કારતો બે જાંઘની વચ્ચેનો સૂર્ય,
રાત કેવળ પામતો બે જાંઘની વચ્ચેનો સૂર્ય.

દુનિયાભરનું આભ છો આળોટતું લાગે પગે,
પિંજરામાં આમ તો બે જાંઘની વચ્ચેનો સૂર્ય.

રાત આખી ખણખણાટી, હણહણાટીમાં જતી,
ને સવારે હાંફતો બે જાંઘની વચ્ચેનો સૂર્ય.

ભૂખ, પીડા, થાક ને અપમાનના અશ્વો લઈ
રથ સતત હંકારતો બે જાંઘની વચ્ચેનો સૂર્ય.

દુનિયાભરની વાત બેઠો છે દબાવીને છતાં,
હર્ફ ના ઉચ્ચારતો બે જાંઘની વચ્ચેનો સૂર્ય ?

જ્યાં કદી ના આથમે અંધારું એ શેરીનું નામ
લાલ બત્તી પામતો બે જાંઘની વચ્ચેનો સૂર્ય !

***

સૂક્ષ્મ અર્થ જોવાની તૈયારી હોય અને મનના મકાનના બારી-બારણાં ખુલ્લા રાખવાની પારદર્શિતા હોય તો અને તો જ આ ગઝલ હકીકતે એક વેશ્યાના દુઃખને સમજીને લખવામાં આવી છે એ વાત તરત સમજી શકાશે.

વેશ્યા તો રાત્રે કામ કરે છે તો પછી સૂર્ય શી રીતે એની વેદનાનું પ્રતીક હોઈ શકે? સૂર્ય કદાચ એના વાસ્તવ અને સ્વપ્નની વચ્ચેનો તફાવત ગાઢો બનાવે છે, એની રાતોની વાસ્તવિક્તા અને એના દિવસોના સ્વપ્નો !

વેશ્યાનું વિશ્વ જન્મે છે અને ટકે છે એના ગુહ્યાંગ પર, બે જાંઘની વચ્ચે ! આપણા ‘કહેવાતા’ સભ્ય અને સુસંસ્કૃત સમાજમાં પૂરી પ્રામાણિક્તાથી કહેવું હોય તો કહી શકાય કે વેશ્યાને આપણે મનુષ્ય તરીકે કદી સ્વીકારી નથી… એ એક શરીર માત્ર છે અને મુખ્યત્વે યોનિ અને સ્તન… એ એક સ્ત્રી નથી, કામવાસના સંતૃપ્તિનું મશીન માત્ર છે. અને આ મશીન ક્યાં વસે છે એ આપણે સહુ જાણીએ છીએ.

સૂર્ય આપણા અસ્તિત્વની મૂળ રોશની છે. સૂર્ય જિંદગીનો મૂળ સ્ત્રોત છે. સૂર્ય આપણા હોવાપણાંની શરૂઆત છે. અને એટલે જ જ્યારે મારે વેશ્યાની વાત કરવી હોય તો ‘બે જાંઘની વચ્ચેનો સૂર્ય’થી વધુ “સભ્ય” કોઈ અન્ય રદીફ જડી નહીં કેમકે આ સ્ત્રીના અસ્તિત્વની શરૂઆત પણ ત્યાંથી જ થાય છે, એનું અસ્તિત્વ નભે પણ એના પર જ છે અને ખતમ પણ ત્યાં જ થાય છે…

હું આશા રાખું છું કે સુજ્ઞ ગુજરાતી વાચકો પાસે એટલું નિર્દંભ હૃદય તો છે જ કે આ ગઝલ નાકનું ટેરવું દબાવ્યા વિના વાંચી શકે… બાકી આ દેશમાં મરાઠી ન શીખી શકો તો રાજ્ય છોડી જવું પડશે એવું કહેનાર તાનાશાહો હજી જીવે છે અને એમની ધમકી માનનાર જીવડાં જેવા લોકો અને એમનો વિરોધ કરવાની હિંમત ન દેખાડી શકનાર શિક્ષિતો અને રાજકારણીઓ પણ છે જ…