सोचा, आज हिंदी में कविता करता हूँ
फ़र्क ही क्या है हिंदी और गुजराती में?
अक्षरों के मथ्थे सिरा ही तो बांधना है
एक अच्छी वाली पुरानी गुजराती कविता निकाल कर
शुरू किया मैंने सिरा बाँधना
पर
ज्यों ज्यों सिरे बँधते गए,
कुछ खुलता सा गया मेरे जहन में
सिरा सिर्फ़ लीटी है क्या?
सिरा बाँधने भर से ही क्या भाषा तबदील हो जाएगी?
सिरा तो शिस्त है, अनुशासन है
किसी भाषा में वो प्रकट हैं, किसी में नहीं
पर होता ज़रूर है
और जब सारे सिरे बाँध लोगे
तभी पता चलेगा
की
कविता अपने आप में एक अनुशासन है
कवि सिरा नहीं बाँधता
सिरा ही कवि को बाँधता है
कवि कविता नहीं लिखता
कविता कवि को लिखती है
– विवेक मनहर टेलर
(11-09-2020)
*
આ કાવ્યપઠનનો નાનકડો પણ મજાનો વિડિયો આપ @goonj.podcast ઇન્સ્ટાગ્રામ પર માણી શકો છો:
पठन –
रचित दारुका, तीर्था नायर, प्रियांशी सवानी, अरमान कौल
1 Your Poetry is more in Urdu than pure Hindi. It is more Hindustaani than Hindi.
2. Your Instagram/Goonj Post has some minor errors – “Prastut – not Pastut”, “Ek Chhoti si – not Ek Chota si”
3. It would have been better if the Instagram Post was written in Devnagri or Gujarati script instead of in Roman English/Hindi spellings. English letters can not make proper Indian language sounds.
@ Kiran bhatt:
personally I disagree with your statement that this poem is more of in Urdu than in Hindi… How come using few Urdu words change entire language? In Gujarati, we use ટેબલ-ખુરશી together. We don’t even perceive that one of this ‘couple’ is English and another one is Farsi… Over the period of time they married together to become ‘pure’ Gujarati… This is the case with each language across the globe and across the centuries, as language is one of the most fluid system always in constant exchange and changes…
For the Goonj.podcast on Instagram, I agree with you. But I stand nowhere with its production.
મસ્ત.
છેલ્લી બે લીટી અફલાતૂન
આભાર
અફલાતૂન કવિ ! કવિતા અને વિષય બંને બહુ ગમ્યા. પઠન પણ મજાનું.
અભિનંદન.
બાકી કિરણ ભટ્ટની વાતમાં અંશત: સમ્મત થાઉં છું.
અમુક જાણીતા ગુજરાતી કવિઓની હિન્દી કવિતાના સંગ્રહમાં તેઓ તેને ઉર્દૂ કવિતા બતાવે છે, જ્ય્યારે એમાં અમુક શબ્દો જ ઉર્દૂ હોય છે. મોટાભાગનું હિન્દી હોય છે. આવા સંગ્રહોની નોંધ પણ ઉર્દૂ કાવ્યસંગ્રહ તરીકે લેવાય છે !! (કોઈ કવિતાઓ જોતું નહીં હોય ?)
જો કે તમે આને ઉર્દૂ કવિતા ગણાવી હોય એવું સ્ટેટમેન્ટ મળ્યું નહીં.
ખૂબ ખૂબ આભાર લતાબેન…
કોઈ બહુ જાણીતા ગુજરાતી કવિઓ હિંદી રચનાઓમાં છૂટાછવાયા ઉર્દૂ શબ્દ વાપરીને પોતાની રચનાઓને ઉર્દૂ ગણાવતા હોય એથી એ પ્રકાર રુઢ થઈ જતો નથી… મારી નજરે મારી આ રચના હિંદી ભાષામાં લખાયેલી રચના જ છે. એક બે શબ્દ ઉર્દૂ પાસેથી ઉછીના લેવાથી એ ઉર્દૂ બનતી નથી. ઉર્દૂમાં કવિતા કરતાં પહેલાં ઉર્દૂ ભાષા પર પ્રભુત્વ હોવું જોઈએ.